Тод индэр
Н.Эрдэнэжаргал: Бид эрүүл мэнд, боловсрол, эм үйлдвэрлэл, шашны салбарт зүтгэж яваа улс, бахархалтай шүү
Анагаах ухааны салбарт тэр тусмаа УАУ-ы салбарт хүч сорихоор зэхсэн шинэ элсэгчид, ажлын гараагаа эхэлж буй шинэхэн эмч нарт илүүтэй хаяглан Ээжгий багшийн яриаг хүргэж байна.
- Өнөөдөр даваа гараг. Өглөөний уншлага...Энэ бол таны төгссөн ОМИС-ийн брэнд юм даа.
- Тийм шүү. ОМИС-ийн I курсэд орсон эхний өдрөөс өнөөдрийг хүртэл тасралтгүй уншиж байна. Эх болсон зургаан зүйл хамаг амьтны тусад уншиж буй энэ Манлын уншлага, бясалгал нь УАУ-ы эмч мэргэжилтнүүдийн хувьд маш олон давуу талтай. Бид оюутан байхаасаа дадуулах гэж зургаан жил, төгсөөд ахиад хоёр жилийн цаг хугацааг сэтгэлээ төвлөрүүлэн зарцуулжээ. Цаашид ч энэ бас үргэлжилнэ.
- Өглөө бүр ингэж эхлэх үү?
- Өдөр бүр. Оюутан байхад европ хичээлтэй үед алгасах үе байлаа. Гэхдээ өглөө юм уу орой нөхөж уншина. Тарни тоолж байхад чимээгүй орчин үүсгэчихдэг. Энэ үед өөрийн дотоод сэтгэл рүүгээ илүү гүн төвлөрч “өнгийдөг”. Энгийнээр тайлбарлавал зөвхөн өөрийн төлөө уншихгүй байх нь. Энэ бол эх болсон зургаан зүйл хамаг амьтан, миний ойр орчмын хүмүүс, Монгол улс, дэлхий ертөнц, хүн төрөлхтөн, амьтан адгуус, лус савдаг бүгдэд нөлөөлөх хүчтэй. Өглөөний уншлагаа уншиж, бодол цэгцрээд, сэтгэл санаа төвлөрөхөөр зөв шийдлүүдийг гаргана. Зөв шийдэлдээ бүр яг оносон зөв шийдлийг гаргана гээч. Манай эмч нар бас уншлага дундуураа онолын шүн заваагаа ч уншиж бататгадаг. Харин эмчлүүлэгчид бол Өглөөний уншлагад суух их дуртай. “08:00 цаг болчихлоо” гэсээр Манлын өрөөнд түрүүлж ирчихсэн, хүлээгээд суудаг.
- Саяхан “хоёрын” оюутантай Боловсролын үзэсгэлэн дээр хамт суулаа. “Энэ хоёр жилд хичээнгүйлэн номоо үзэж буй бөгөөд төгсөх хүртэл бүүр илүү хичээх ёстой. Шалгуур өндөр шүү. Хэрвээ хичээж чадвал шидийг нь үзнэ” гэнэ. Тэгэхээр уншлага, бясалгалын шид гэж байдаг байх нь ээ?
- Байна, байна. Үнэндээ оюутан байхад уншлагаа гүйцэхгүй хоцрох, уншихад жаахан хэцүү хэсгээс шантрах гэх мэт асуудал гарна. Товчхондоо 100 хувь төвлөрч чаддаггүй үе байлаа. Харин төгсөөд Манла бурханы уншлагаа өөрийн болгоод 100, магад түүнээс ч их хувь төвлөрч, уншлагын хаана аль хэсэгт хэрхэн яаж бясалгахаа мэддэг болcон байна. Миний хувьд сургуулиа төгсөөд хоёр жилийн дараа бясалгалын хүчийг мэдэрсэн. Хоёр жил гэдэг бас урт хугацаа байгаа биз.
- Магад “шинэ” амьдралд дасах хугацаа байх л даа.
- Үнэндээ ажил дээр гараад “Бүх юм гоё болно” гэж бодтол харин ч эсрэгээрээ байдаг юм билээ. /инээв.сурв/ Ахиад шинээр сурах зүйл ямар их байна аа. Хааяа шантрах мэдрэмж төрж байсныг ч нуугаад яах вэ. Гэхдээ бясалгалын хүчийг мэдрээд ирэхээр ахин өөрийгөө олж, илүү итгэлтэй болно. Тэр хэрээр үйлчлүүлчдээ 100 хувь үзлэг, эмчилгээгээ хийж, зөвлөгөөгөө өгдөг. Тэндээс би өөрөө аз жаргалтай үлддэгийг мэдэрсэн. Манай УАУ-ы эмч мэргэжилтнүүдийн нэг онцлог бий. Бидний яриад байгаа уншлага, бясалгалаа хийсний дараа 100 хувь төвлөрч, судсаа чагнадаг.
- Дипломоо өвөртлөөд, их эмчийн тамгаа бариад сургуулийн хаалгыг хаах тэр мэдрэмж. Маш их үүрэг хариуцлага ирнэ дээ.
- Тэгэлгүй яах вэ, үүрэг хариуцлага бүүр давхар, давхраараа ирнэ. Яг тэр үед зөвхөн өөрийн мэдлэг, чадварт найдахаас өөр аргагүй.
- Өглөөний уншлагын дараа нь...?
-Өглөөний уншлагаар эхлээд дараа нь удирдлагуудадаа ажлаа танилцуулна. Шинэ ажлын төлөвлөгөө гаргаж, хуваарилна гээд үргэлжилнэ ээ.
-Оюутан байхдаа хүүхдийн эмчээр мэргэших хүсэлтэйгээ ярьж байсан. УАУ-ы эмч нар ингэж мэргэших боломжтой юу?
-УАУ-ы их эмч нь хүүхэд, эмэгтэйчүүд гэж мэргэшиж болох юм. Тэрнээс бөөр, уушги, зүрхний УАУ-ы эмч гэж салгах боломжгүй. Оюутан байхдаа хүүхдийн эмчээр мэргэшнэ гэж боддог байлаа. Сонин шүү, төгсөөд миний тасагт авсан анхны үйлчлүүлэгч гурван настай. Бид одоо ч холбоотой байдаг. Хүүхдийн хувьд хүндрэх, эдгэрэх явц нь маш хурдан учраас хүндрэлээс сэргийлэх хэрэгтэй. Өөрөөр хэлбэл илүү их хянуур хариуцлагатай байхыг шаарддаг. Яваандаа энэ чиглэлдээ мэргэшинэ дээ.
-Хүүхдийг ч судас чагнаж оношлох уу?
-Хүүхдийг чихний болон хурууны судсаар нь оношилдог онцлогтой.
-Яриа маань эмч нарын өрөөнд үргэлжилж байна. Энэ оны “Мөрөөдлийн самбар”-аас харахад олон зүйл төлөвлөж шүү.
-2023 оны “Vision board”-ыг харж амжжээ. /инээв.сурв/ Энэ жил хятад хэлээ үргэлжлүүлэн суралцах, балетаар хичээллэх, санхүүгээ зөв зохицуулах, өөртөө болон гэр бүлдээ цаг гаргах, сошлд анхаарал хандуулах гэхчилэн олон зүйлийг төлөвлөөд ажиллаж явна. “Vision board”-дээрх энэ дээшээ гараа өргөсөн зураг нь “Ямар нэг ажлыг эхлүүлсэн бол заавал дуусгах ёстой”-г өөртөө сануулдаг мессэж байгаа юм. Ер нь зураг бүрийн ард маш олон зорилго, зорилтууд бий. Үүнийг оны эцэст дүгнэж, өмнөх онтойгоо харьцуулах бас л гоё мөч байдаг. Одоо үед бол manifest гэж яриад байна шүү дээ. Би энэ аргаар олон ажлын ард амжилттай гарсан.
-Жишээ сонирхуулж болох уу?
-Болно шүү. Би II курсийн оюутан байхдаа 2032-2033 онд шинэ эмнэлэгтэй болно гээд зураг хэвлэж наагаад, эмнэлгийнхээ тохижилт, ажиллах орон тоо, байршил зэргийг товч, тодорхойгоор том дэвтрийн хоёр нүүрээр бичиж үлдээсэн юм. Тэр болтол сургуульдаа багшилна гэж боддог байлаа. Тэгвэл өнөөдөр “Манба Дацан” эмнэлгийн салбар шинэ эмнэлэгтээ ажиллаж байна. Энэ манай тасгийн эмч нарын өрөө. Би тасгийн эрхлэгчтэйгээ хамт суудаг.
- Ажлын ширээ... Эзнийхээ тухай төвөггүй таниулдаг гэж боддог. Танай өрөөний хамгийн гоё хэсэг аль вэ?
- Манла бурхантай тахилын хэсэг их гоё. Манай эмч нарын бүх өрөө ийм зохион байгуулалттай. Нөгөө талд нь УАУ-ы онолын самбаруудаа байрлуулсан байна. Энэ нь дадлагаар ирэх оюутнуудад гарын авлага болдог юм. Харин миний ширээний дуртай хэсэг бол энэ номын тавиур. Номон дунд суухаар эерэг, эрч хүчтэй энерги төрдөг. Жишээ нь компьютерийн өрөөнд ороход тоглогч болсон мэт санагддаг даа. Түүн шиг номтой өрөө, номын үнэр “За ажлаа л хийе, номоо л үзье” гэдэг мессэжийг өгдөг. Би ном унших дуртай.
-Энд бас ОМИС-ийн төгсөгчийн Улаан диплом байна. Шууд л нүдэнд туслаа.
-Тийм ээ, улаан дипломоо тавьсан нь гайхуулж байгаа хэрэг огтоос биш. Энэ диплом, энэ лицензийг өдөр бүрийн хичээл зүтгэл, шамдлаар авсан болохоор “Бууж өгч болохгүй шүү” гэж өөрийгөө зоригжуулдаг юм. Дипломоо харахаар өөрөөрөө жаахан ч гэсэн бахархаж, лицензээ харахаар “Чи эмч болчихсон шүү дээ. Чамд маш их үүрэг хариуцлага байна” гэж бодогддог. Бас эмчийн тангараг, гэрчилгээгээ харахад өөрийн эрхгүй гоё мэдрэмж төрнө өө.
- Ер нь эмч хүний хамгийн жаргалтай мөч яг хэзээ вэ?
- Сайхан мэргэжил л дээ. Эмч ээ, Та ... Хэзээ ч, хэн ч “Эмч ээ чи” гэж хэлдэггүй шүү дээ. Тэр хэрээр итгэл, хүндлэл явдаг учраас хариуцлагатай ажил. Үүрэг хариуцлагаа ухамсартайгаар зөв биелүүлээд, “Эмч ээ Та” гэж дуудуулах бахархалтай. Гэхдээ үүнд хэзээ ч онгирч болохгүй. Энийг дарах ерөндөг нь Өглөөний уншлага, бясалгал байгаа юм. Үйлчлүүлэгчийн оношийг зөв тавиад, “Таны тэнд энд өвддөг үү, танд ийм ийм зовуурь байна уу гэж” асуухад “Тийм ээ та яаж мэдэв” гэх хариулт. Үүний дараа өөртөө итгэлтэйгээр эм эмчилгээгээ сонгоод, тохирсон зөв зөвлөгөөг өгөөд гаргах сайхан шүү. Анх “За залуу эмч яадаг бол доо” гэж харна аа /инээв.сурв/. Харин гарахдаа нүүрэнд нь баясал төрөөд, талархаад гарснаар эмч бидэнд эрч хүчийг өгдөг. Сүүлд нэг толгой нь маш хүчтэй өвддөг үйлчлүүлэгч ирж үзүүлсэн. Оношоо тавиад, эмчилгээнд явуулж, тангаа бичиж өгсөн. Хэд хоногийн дараа ирэхдээ “Толгойн өвдөлт үгүй болсон. Баярлалаа эмч ээ” гэх үгийг сонсох үнэхээр сайхан байлаа. Энэ мэт баяр төрүүлсэн жишээ байна, байна.
- VI курсийнхний сүүлийн хичээл дээр багш “Эмч бол суудал өндөр мэргэжил” болох тухай дэлгэрэнгүй тайлбарладаг.
-Тийм ээ, язгуур угсаа өндөр хүний түвшинд үнэлэгдэж чаддаг мэргэжил учраас хүндлэл дүүрэн эмч байхад маш их сахилга бат, тэвчээр, шамдлыг тухайн хүнээс шаарддаг юм.
- Ингэхэд судас эзнийхээ тухай юу юуг өгүүлдэг юм бэ?
- Судасны чимээ маш олон зүйлийг хэлнэ. УАУ-ы онолд бие, хэл, сэтгэлийг судсаар чагнаж оношилдог. Жишээ нь ганцхан зүрхийг чагнахгүй нь байна. Тухайн хүний сэтгэлийн мэдрэмжүүд, өдөр тутмын амьдралын хэв маяг, хийж буй ажил зэрэг олон мэдээлэл байна. Энэ хүний энэ явдал нь болохгүй байна гэж ч хэлнэ.
Долоон гайхамшигт судас гэж байдаг. Тодруулбал, аавынх нь судсаар охиныг нь, ээжийнх судсаар хүүг нь, нөхрийн нь судсаар эхнэрийг нь, эхнэрийн судсаар нөхрийг нь үздэг. Энэ нь баталгаа нотолгоотой учраас судсаар маш олон мэдээллийг мэдэх боломжтой. Тэгэхээр хүмүүс мэргэч төлөгчтэй жишдэг. Үгүй л дээ, бид судасны чимээ бүрийг онолоор заалгаж, практикт маш олон дадлага хийдэг.
- Долоон гайхамшигт судас гэнэ ээ, гайхалтай. Эхнэр нөхөр болно гэдэг судсаар нь нэгийг нь таних хүртэл нарийн байх нь.
-Тийм ээ, эхнэр нөхөр маш нарийн холбоотой улс. Таван махбод, мөн чанар, үйлийн үрээрээ нягт салшгүй холбогдсон байна. Ээж, хүүхдүүд ч ялгаагүй. Ээж нь өвдөхөөр хүүхдүүд нь нурмайчихдаг. Эсвэл хүүхэд нь нурмайхаар ээжийн нь сэтгэл тавгүй болчихдог. Ер нь ээж, аав, хүүхэд нь маш нарийн үйлийн үрийн холбоогоор холбогддог юм.
-ОМИС-ийн багшаас ажлын гараагаа эхэлсэн. Ахиад багшийн гоё мэдрэмжээр яриагаа үргэлжлүүлэх үү?
- Түрүүн хэлсэн дээ. Сургуулиа төгсөөд багшаараа ажиллана гэж бодож байсан гэж. Оюутан цагийн эрч хүч сулрах ч завдалгүй ажилдаа орсон болохоор үнэхээр сайхан байдаг. Багш ч бас Та-г дагуулдаг. Тэгэхээр мөн л хүндлэл хүлээхүйц мэдлэг чадвартай багш байх ёстой. Тэрний төлөө хичээх хэрэгтэй болж байгаа юм. Хичээлээ урьдчилан чин сэтгэлээсээ бэлдчихээд, оюутнууддаа заагаад, үр дүнг нь харах мөн л гоё мэдрэмж. Шүүлэг авах ч гоё. Тэр бүрд багш мэдлэгээ зузаатгаж байдаг. Багшийн хувьд хичээл орж байхдаа нюансыг нь тааруулах ёстой. Өмнөтгөл, оргил үе хаана байх уу, аль хэсэгт нь ярианыхаа эрчийг бууруулах уу гээд л. Мэдээж багш хүний хувьд илтгэх чадвар маш чухал.
Анхаарлаа төвлөрүүлэн, аливаад сатаарахгүйгээр багшийн чин сэтгэлийг хүлээж авч байгаа оюутнуудын харц андашгүй. Тэгэхгүй хэн нэг нь унтаад, эсвэл үл тоогоод утсаа оролдож байвал гунигтай гэх нь хаашаа юм урам хугардаг. Гэхдээ аль ч тохиолдолд оюутнуудын анхаарлыг 100 хувь татах чадвартай байх хэрэгтэй л дээ. Хүн ер нь багш, эмч хоёр мэргэжлийг эзэмшээд ирэхээр цаанаасаа их ярьдаг хүн болчихдог юм шиг ээ. Мэдэж байгаагаа цааш түгээмээр санагдаад байдаг юм билээ.
- Та бол 31 жилийн түүхтэй ОМИС-ийн төгсөгч. Бас удам залгасан эмч. Ингэхэд танай гэр бүлд хэчнээн эмч байна вэ?
- Би гурван ах, нэг эгчтэй, нэг дүүтэй. Том ах өөр мэргэжилтэй. Гэхдээ манай мэргэжлээр суралцаж байсан. Дараагийн хоёр ах, эгч ч мөн эмч мэргэжилтэй. Дүү маань одоо ОМИС-ийн II курсийн оюутан. Нөхөр бас эмч, багш хүн. Бид эрүүл мэнд, боловсрол, эм үйлдвэрлэл, шашны салбарт зүтгэж яваа улс. Бахархалтай шүү.
- ОМИС бол УАУ-ы эмч, мэргэжилтэн бэлтгэхээс гадна хүн байхын утга учрыг илүү ойлгуулж, төлөвшүүлдэг. Энэ биеийг олж төрөөд хүн байхын учрыг жинхэнэ утгаар нь мэдэрч амьдарна гэдэг сайхан юм.
- Түрүүн яриандаа цухас дурдсан даа. Манай сургуулийн хөтөлбөр маш цэгцтэй явдаг тухай. Ажил дээр гараад сэргээхэд л санадаг. Хэддүгээр курстээ ямар ямар хичээлээ оруулах уу, тэр нь дараа нь хэрхэн холбогдох уу гээд маш төгс хөтөлбөр юм. Үүнээс гадна манай сургууль бааз хоёр эмнэлэг, эмийн үйлдвэр, хөдөөгийн бааз, орон хийдтэй. Оюутнууд нэгдүгээр курсээс эхлээд ургамлын хээрийн дадлагад гарах бөгөөд жилийн дөрвөн улирал сургалт дадлага явагддаг. Мөн европын тусламж үйлчилгээ үзүүлдэг бүх шатны эмнэлэгт дадлагад гардаг. Төвөд хэлийг нэгдүгээр курст орсон эхний өдрөөс үзсэнээр УАУ-ы ном судрыг эх сурвалжаас нь үзэж судлах боломжтой болж байгаа юм. Сургуулийг зорин ирж суралцах гадны оюутан олон бий. Өнөөдөр эхнээсээ төгсөөд Манба Дацан эмнэлэгтээ ажиллаж байна. Энэ нь Монголын бахархал болчхож байгаа юм. Мөн бас төгсөгчдийн хүүхдүүд нь удам залган УАУ-ы эмч мэргэжлээр суралцаж байна. Би ч тэдний нэг.
УАУ-ы эмч хүнийг бие, хэл, сэтгэлээр нь оношилж, эмчилдэг. ОМИС-ийг төгсөж буй эмч нар бүх талаас нь оношлох, эмчлэх чадвартай төгсдөг юм. Нөгөө талаас хүн болж төрсний учир холбогдлыг илүү ухаж ойлгодог. Товчхондоо амьдралын зорилгоо олж авдаг. Энэ бол үнэхээр гайхалтай. I курстээ төвөд хэл, эмчийн ёс зүйн хичээл орж дуусахад хувь хүн болж төлөвшчихсөн байдаг. Энэ бол хамгийн гоё, том онцлогуудын нэг. Амьдралын зорилго нь маш өөр болдог. Буян нүгэл, үйлийн үрийн нарийн тогтолцоо, юуг хийж, юуг хорих уу, ёс зүй сахилга бат, юунд хичээж шамдах зэрэг мэдлэгийг шинэ оюутны эхний хоёр сард л үзэж дуусгадаг. Хүмүүс том хаусанд амьдрах, гадаадад гарах, их мөнгөтэй гэхчилэн мөрөөдлөө ярьцгаадаг. Харин манай оюутнуудаас асуувал их өөр хариулт хэлнэ ээ. Ямар өөрчлөлт гардагийг ээж аав нар, ойр дотныхон дуу нэг ярьдаг л юм.
-Нээрээ л тийм шүү.
- Сургуулиа төгсөх нэг хэрэг. Төгсөөд ажил мэргэжлээрээ ажиллахад шинээр буюу магадгүй /практик амьдралаас/ ахиад юуг сурч эхэлдэг юм бэ?
- Ажил дээр гараад харилцаа хандлага номер 1 чухал гэдгийг ойлгосон. Үнэндээ үйлчлүүлэгч, ажлынхандаа дундаа муухай уур амьсгал бүрдүүлээд, таагүй энерги төрүүлдэг хүмүүс бий. Тийм байж болохгүй л дээ. Мэргэжлийн ур чадвараас гадна багаар ажиллах чадвар, харилцаа хандлага, шударга байдал сайн эмч байхад их нөлөөтэй. Бас хууль эрх зүй, санхүүгийн мэдлэг, шинэ техник технологи дээр ажиллаж сурах, судлах хэрэг гарч байна. Мэдээж бас гадаад хэлний мэдлэг хэрэгтэй. Эндээс харахад ер нь ямар ч мэргэжлийн хүн алхам тутамдаа суралцсаар л явдаг ажээ.
ОМИС-д уламжлалт анагаах ухаан 70, европ хичээл 30 хувиар ордог. Оточ Манрамба Их сургуулийн хичээлийн хөтөлбөрийн хувьд ярилтгүй сайн гэдгийг амьдрал дээр гараад илүү ойлгож явна. Жишээ нь нэгдүгээр курст төвөд хэл үзлээ, хаагдлаа. Дараа нь эмчийн ёс зүй орно, мөн хаагдана. Энэчлэн судас, шээс оношлогоо, адын өвчин гээд үргэлжилнэ. Тэгэхээр цаг тухайд нь хичээлээ сайн хийх ёстой. Дараа нь үйлчлүүлэгч орж ирэхэд цогцоор нь мэдэж байж оношоо тавина, эм, эмчилгээгээ бичнэ. Энэ бол эмч хүний хувьд маш том сорилт юм. Тэрнээс би зөвхөн судсаар оношилдог гээд суухгүй. Ямар ч зовуурьтай хүн ирж болно. Нэн ялангуяа уламжлалтын эмч хүн дээр нас насныхан ирэх бөгөөд ямар ч зовуурьтай байж болно. Сэтгэлий зовуурьтай нэгэн байхад адад хорлогдсон ч байна. Тэр бүрт эмч бэлэн байх ёстой. Тэгэхээр оюутан байх хугацаандаа хичээлээ цогцоор нь уялдуулж ойлгох нь их чухал. Жишээ нь чих өвдсөн зовуурьтай хүн ороод ирлээ. Тэгвэл ганц чих хамар хоолойн өвчнөөс гадна бөөрөөс үүдэлтэй байдаг. Тэгэхээр бөөрний өвчин, чихний өвчин хоёрыг уялдуулж ойлгох хэрэгтэй байх нь байна шүү дээ. Үүн дээр бас гардан үйлдлийн хичээл их чухал.
- Багшийн хувьд шавь нартаа юу гэж хэлэх дуртай вэ? Яг энэ мөчид зөвлөгөө өгөцгөөх үү?
- “Тасалж болохгүй”. Хичээлийн цагийг зөв ашиглах хэрэгтэй. Цагаа зөв төлөвлө гэж их хэлдэг юм уу. Харахад сүүлийн үеийн оюутнууд их амархан шантрах гээд байх болж. Нэг хичээл дээр уначхаараа шантраад, дараагийн хичээл дээр хоцорно, үгүй бол тасалдаг. Сэтгэл зүйн хувьд тогтвортой байх хэрэгтэй л дээ. Бэрхшээл тохиолдолд зөв сэтгэлээр, сахилга баттайгаар даваад гардаг байгаасай.
Нөгөөтэйгүүр гадаад хэлний мэдлэгээ сайжруулахыг зөвлөнө өө. Хэлийг оюутан байхдаа л амжиж сурах хэрэгтэй. Амьдрал дээр гарлаа, араасаа “алгадуулаад” тэр бүр цаг гарахгүй. Би хятад хэлийг хоёр дахь жилдээ үзэж байна. Оюутан байхад нэг курс хичээлийг тун хялбар дуусгасан бол одоо арай удаан үргэлжлүүлэх жишээний. Дээрээс нь спорт, урлагийн талын авьяасаа мөн л оюутан байхдаа хөгжүүлээд ав. 10 жилдээ хичээллэж байсан бол оюутан болоод ч үргэлжлүүлэх хэрэгтэй. Энэ чадварууд ажил дээр гараад ч хэрэг болно. Техник технологийн тал дээр надаар хэлүүлэлтгүй ойлгож байгаа биз ээ. Орчин үед нүд ирмэхийн зуурт л шинэ, шинэ платформууд гарч байна. Түүнийг цаг алдалгүй суралцах хэрэгтэй.
Үүнээс гадна энд нэмэхэд эмч хүн өөрөө эрүүл байх ёстой. Өөрөө таргалалттай байгаад таргалсан хүнийг эмчилж чадахгүй. Тиймээс идээ ундаа, явдал мөр зөв байх хэрэгтэй. Эрт унтдаг, эрт босдог, дасгал хөдөлгөөн хийдэг гэх мэт. Мэдээж өглөөний цай, өдөр, оройн хоолыг хэмжээнд нь тохируулж иддэг байх. Хүнд зөвлөөд байж өөрөө хэрэгжүүлэхгүй байж болохгүй юм. Өөрөө хэрэгжүүлдэг дадлуудаа бусдад зөвлөхөд илүү хүчтэй өнөө хүндээ хүрдэг. Өөрөө тангаа уухгүй байж тангаа уугаарай гэхээр ямар сонстох уу. Иймээс эмч гэлтгүй хэн нэгэнд зөвлөгөө өгөх гэж байгаа бол өөрөө хэрэгжүүлдэг л байх хэрэгтэй. Өглөө эрт бос гэчихээд өөрөө унтаад байж болохгүй юм.
- Их олон ажлыг амжуулах юм аа. Бас Youtube /https://www.youtube.com/@eejgii4848/ суваг хөтөлдөгийг мэдэх юм байна.
- Оюутан байхаас л судалж эхлүүлсэн ажил байгаа юм. Гэхдээ олонд хүргэхэд зориг хэрэгтэй юм билээ. /инээв.сурв/ Ингээд цаг хугацааны хувьд энэ жил таарч, ажил хэрэг болгосон доо. Нэг талаараа фото зураг авч, видео бичлэг хийх, эдитлэх миний хобби байгаа юм. Нөгөө талаар эмчийн хувьд хүмүүст эрүүл мэндийн чиглэлээр зөв мэдээлэл түгээе, мэдэж буйгаа бусадтай хуваалцъя гэсэн сэтгэлээс үүдэлтэй. Энэ чиглэлээр хийхээр төлөвлөсөн олон ажил байна аа.
- Ярилцлага маань өндөрлөх гэж байна. Эмчтэй уулзсаных уншигчдадаа зөвлөгөө авмаар байна. Дулаарахаар хүмүүс турах, мацаг барих тухай ярьж эхэлдэг.
-Хавар бол бадган босдог улирал. Тэр утгаараа залхуурах мэдрэмж төрж, ядарна. Ийм үед шамдалыг ерөндөг болгох хэрэгтэй. Ядарлаа гээд унтаад байх биш эсрэгээрээ эрүүл зөв хоололт, дасгал хөдөлгөөн, шамдалаар “хямралыг” давах хэрэгтэй. Орчин үед хавар боллоо, мацгийн улирал эхэллээ гэж яриад байна. Энэ бол маш буруу. Мэдээж хавар мацаг барьж болохгүй. Шим тэжээлийг хоолноос авах цаг шүү дээ. Манай онолд хэт их илүүдэл жинтэй хүмүүс хаврын улиралд мацаг барина. Гэхдээ галын илч болоод тамир сайтай хүмүүс онолын дагуу мацаг барина гэж заасан байдаг
- Ярилцсанд баярлалаа.
Тод индэр
Ахмед Надим: Спортын томоохон үйл явдлыг хурдан шуурхай үзэгчид хүргэхэд хамтран ажиллах хэрэгтэй
Ази, Номхон далайн орнуудын өргөн нэвтрүүлгийн холбооны 62 дугаар Ерөнхий Ассамблейн Спортын хорооны хурал "Туушин" зочид буудалд үргэлжилж байна.
Тус хурлыг нээж Монголын Үндэсний спортын холбооны ерөнхийлөгч Ц.Магалжав, Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбооны Спортын бүлгийн дэд захирал Нам Сан Вон, Ази Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ахмед Надим нар үг хэлсэн.
Спортын хорооны хурлын өнөөдрийн хэлэлцүүлэг "Үндэсний болон соёлын өвийг хамгаалахад спортын хэвлэл мэдээллийн гүйцэтгэх үүрэг" сэдвийн хүрээнд өрнөж байгаа юм.
Энэ хүрээнд МҮОНРТ-ийн Спортын сувгийн захирал О.Ууганбаяр, КВЅ-ийн Спортын төлөвлөлт, продюсерын багийн дэд дарга Нам Сан Вон болон Шри Ланкийн SLRS телевизийн Ерөнхий захирал Маножа Надишана Амарасинхэ нар илтгэлээ хэлэлцүүлж байна.
Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбооны Ерөнхий нарийн бичгийн дарга Ахмед Надим "Аль ч улсын Үндэсний телевиз болон өргөн нэвтрүүлгийн сүлжээнд томоохон сорилтууд тулгараад байна. Эдгээр сорилт нь дижитал платформуудтай холбогдож байна. Иймд бид бүхэн хоорондоо хамтран ажиллах шаардлагатай. Энэ удаагийн "ABU-62" дугаар Ерөнхий Ассамблейн хурал яг энэ төрлийн хамтын ажиллагааг бэхжүүлэх, стратеги төлөвлөлтийг сайжруулахад чиглэгдсэн чухал уулзалт болж байна.
2026 онд Хөлбөмбөгийн дэлхийн аварга шалгаруулах тэмцээн, Азийн наадам зэрэг спортын томоохон тэмцээн уралдаанууд зохион байгуулагдана. Эдгээр спортын томоохон үйл явдлыг бид хурдан шуурхай үзэгчдэд хүргэхэд хамтран ажиллах хэрэгтэй. Энэ нь олон нийтийг нэгтгэх спортоор дамжуулан нөхөрлүүлэх зэрэг олон давуу талтай байдаг.
Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн холбооноос нэгэн платформыг шинээр нэвтрүүлсэн. Энэхүү платформоор дамжуулан цахим хэлбэрээр спортын төрөл бүрийн нэвтрүүлэг хүргэх шинэ боломж бүрдэж байгаа бөгөөд энэ удаагийн Ерөнхий Ассамблейн хурлаар тухайн платформын стратегийн шинжтэй бодлогын асуудлуудыг хэлэлцэнэ” гэдгийг онцолсон юм.
Тод индэр
Г.Гэрэл: “ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хуралд 40 гаруй орны хэвлэл мэдээллийн байгууллагууд оролцоно
“ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хурал есдүгээр сарын 10-15-ны хооронд болно. Энэхүү хурлын талаар "МҮОНРТ-ийн Ерөнхий захирал Г.Гэрэлтэй "Монголын мэдээ" сувгийн сэтгүүлч ярилцсаныг хүргэж байна.
-МҮОНРТ “ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хурлыг эх орондоо хоёр дахь удаагаа зохион байгуулах гэж байна. “ABU GENERAL ASSEMBLY”олон улсын хурлын бэлтгэл ажил хэр хангагдаж байгаа вэ?
-МҮОНРТ Ази, Номхон далайн өргөн нэвтрүүлгийн Радио телевизийн холбооны гишүүнээр 1991 онд элсэн орж, 2006 оноос хойш үйл ажиллагаанд нь маш идэвхтэй оролцсоор ирсэн. 2009 онд манай телевиз Улаанбаатар хотод "ABU” чуулга уулзалтын үндсэн зохион байгуулагчаар ажиллаж байсан. 2025 онд хоёр дахь удаагаа Улаанбаатар хотод олон улсын нэр хүндтэй чуулга уулзалтыг зохион байгуулахаар бэлтгэл ажлаа хангаж байна.
-Энэ хурлаар ямар асуудал яригдах вэ. Энэ талаар дэлгэрэнгүй мэдээлэл өгнө үү?
-“ABU байгууллага нь Ази, Номхон далайн телевиз радиогийн өргөн нэвтрүүлгийн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байгаа мэргэжлийн редакцтай байгууллагуудыг гишүүнээр элсүүлдэг. Монгол Улсаас хоёр гишүүн байна. Хамгийн эхэнд TV5 телевиз гишүүнээр элсэж байсан.
Үүний дараа МҮОНРТ гишүүнээр элссэн юм. Холбоонд элсэх нь мэргэжил арга зүйн хувьд хөгжиж дэвших, суралцах боломжийг олгодог. Гадаад хамтын ажиллагааг өрнүүлэхээс гадна нэвтрүүлэг, уран бүтээлтэй холбоотой хамтын ажиллагаа чухал байдаг. Мэргэжлийн байгууллагын хувьд маш чухал хүний нөөцийн хөгжиж дэвших үйл ажиллагаа “ABU” холбоо харилцаанд явдаг.
Энэ жил болох гэж байгаа “ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хуралд 40 гаруй орны хэвлэл мэдээллийн тэргүүлэх байгууллагуудын захирал, ерөнхий захирал, продюсер, ажилчид ирэх гэж байна. 2025 онд зохион байгуулагдаж байгаа "ABU GENERAL ASSEMBLY" олон улсын хурал “Үндэсний өв соёлыг хамгаалах, түгээн дэлгэрүүлэхэд хэвлэл мэдээллийн байгууллагын оролцоо” сэдвийн хүрээнд явагдана.
-Бидэнд их ойр сэдэв байна?
-МҮОНРТ үндэсний өв соёлоо түгээн дэлгэрүүлэх үндсэн үүрэг бүхий хөтөлбөрийн бодлогыг эрхлэн гаргадаг. Манай орны үзэгчид болон энэ чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг хэвлэл мэдээллийн байгууллагын хувьд их чухал. Есдүгээр сарын 11-нд спортын болон хөтөлбөрийн бодлого, техникийн салбарын уулзалт хурал болно. Есдүгээр сарын 12-ны өдөр спорт, радиогийн болон техникийн бүх форумд оролцогчдын салбар хуралдаан болно.
Есдүгээр сарын 13-ны өдөр Монгол Улсыг зорьж ирсэн хэвлэл мэдээллийн байгууллагын зочдод зориулж, Монголынхоо өв соёлыг харуулсан бэсрэг наадмыг зохион байгуулахаар бэлтгэл ажлаа хангаж байна.
Мөн "ABU GENERAL ASSEMBLY” олон улсын хурлын үеэр дууны наадам зохион байгуулна.
Энэ арга хэмжээнд 10 гаруй орны уран бүтээлчид оролцоно. МҮОНРТ эдгээр орны уран бүтээлчдийн тоглолтыг шууд дамжуулж үзэгчдэд хүргэнэ. Энэ дууны наадамд дэлхийд алдартай “THE HU” хамтлаг оролцоно.
-40 гаруй улсын хэвлэл мэдээллийн байгууллагын удирдлагууд Монгол Улсад ирнэ. Энэ нь Монгол Улсаа сурталчлах сайхан боломж болох нь ээ?
-Дэлхийн хэвлэл мэдээллийн салбарт МҮОНРТ тод мөртэй, 1991 оноос хойш энэ үйл ажиллагаанд идэвхтэй оролцогч байгууллага гэдгээ дэлхий нийтэд зарлана. Мөн телевизийн гадаад харилцаа илүү өргөжин тэлж хамтын ажиллагааг сайжруулах, чуулга уулзалтын үеэр бүх орны хэвлэл мэдээллийн байгууллагаар дамжуулж эх орноо сурталчлах, Монголын өв соёлоо дэлхий нийтэд таниулах боломж нээгдэж байгаа учраас маш их ач холбогдолтой.
Есдүгээр сарын 14-нд шагнал гардуулах ёслол болно. Эндээс бид мэргэжлийн сэтгүүлзүйн үйл ажиллагаа ямар хандлагатай байна. Бид ямар зураглаачийн бүтээлийг шилдэг гэж үзэж байна. Ямар редакцын бодлого, ямар нэвтрүүлэг шилдэг болохыг зарлана гэх зэрэг мэргэжлийн чиг хандлагад чиглэсэн сонирхолтой үйл ажиллагаануудыг зохион байгуулахаар бэлтгэлээ ханган ажиллаж байна.
Тод индэр
Б.Ариунаа: Бид зумба бүжгийг зохиомол бус олон улсын стандартад нийцсэн хөтөлбөрийн дагуу заадаг
“Зумба дасгалт бүжгийн холбоо”-ны тэргүүн, олон улсын зумба бүжгийн багш, эрүүл зөв хооллолт, идэвхтэй амьдралын зөвлөх Б.Ариунаатай ярилцлаа.
-“Зумба дасгалт бүжгийн холбоо” хэдэн онд өрхөө татаж, үүдээ нээсэн бэ. Холбооныхоо талаар манай уншигчдад танилцуулна уу?
-Манай холбоо 2018 оноос эхлэн идэвхтэй үйл ажиллагаа явуулж байна. Улаанбаатар хотод зургаа, орон нутагт буюу Өвөрхангай, Сэлэнгэ, Замын-Үүд, Эрдэнэт, Цогтцэций, Дорноговь, Говь-Алтай зэрэг арван аймагт төдийгүй сумдад салбартай.
Бид зумба заахаас гадна олон улсын хэмжээний багш бэлтгэдэг. Эхний ээлжид Монгол дахь багшаа бэлдэж, улмаар тухайн багшийн идэвх зүтгэл, шавь нартай болж буй эсэхээс шалтгаалан олон улсын сертификат олгодог. Хэрэв тухайн багш маань гадаадад ажиллах хүсэл сонирхолтой гэвэл бид чиглүүлж өгдөг. Тэгэхээр “Зумба дасгалт бүжгийн холбоо” маань олон улсад хүлээн зөвшөөрөгдсөн, баталгаатай холбоо гэсэн үг.
-Ижил төрлийн үйл ажиллагаа явуулдаг газруудаас танай клубийн ялгарах онцлог, давуу тал юу вэ?
-Нэгдүгээрт, зумба бүжгийг зохиомол хөтөлбөрөөр бус харин олон улсын стандартын дагуу заадаг. Тодруулбал, АНУ дахь Зумба бүжгийн холбооноос боловсруулан гаргасан хөтөлбөр, чиглэлийн дагуу хичээлээ ордог. Холбооны гишүүн улс орны холбоо болгон сар бүр нэг ижил бүжиг заана гэсэн үг. Жишээлбэл, энэ сард эдгээр 20 бүжгийг заагаарай гэсэн чиглэл ирвэл манай бүх салбар тэрхүү хөтөлбөрийн дагуу л хичээллэдэг. Ингэснээр холбооны гишүүд маань аль ч улс оронд очсон хэлний шаардлагагүйгээр зумба бүжгээ дагаад бүжиглэчихдэг. Ийм том давуу талтай. Хоёрдугаарт, эрүүл зөв хооллолтод нэлээд анхаарч, хувь хүнд нь болон нийтэд нь зөвлөмж зөвлөгөө өгдөг. Гуравдугаарт, идэвхтэй амьдралын хэв маягийг бий болгож, хэвшүүлэхэд түлхүү анхаардаг.
Ер нь бол зумбагаар хичээллэснээр хүний амьдралын хэв маяг өөрчлөгддөг. Жишээлбэл, эрт унтаж, эрт босдог болно. Өдрийн ажлаа зөв зохион байгуулалттай хийж эхэлдэг. Ажлаа хэрхэн яаж үр дүнтэй хийх үү, гэр бүлдээ хэзээ яаж цаг зав гаргах уу, баяр ёслолыг хэрхэн яаж тэмдэглэх вэ гэдгээ төлөвлөж, зохицуулж сурдаг. Бид дасгал хөдөлгөөн, бүжиг зааж, эрүүл зөв хооллолтын хичээл орохоос гадна уур бухимдлаа хянах, өөрийгөө гомдлоос суллаж чөлөөлөх, эхнэр, нөхрийн харилцаа хандлага гэх мэт сэтгэлзүйн талын хичээлийг ч мөн зааадаг.
-Долоо хоногт хэдэн удаа цагийн ямар сонголтоор хичээллэх боломжтой вэ?
-Манай өглөөний анги 06:00, 07:30, 10:00, оройн анги 19:00, 20:00 гэсэн цагийн сонголттой. Эдгээр цагийн дагуу өдөр бүр хичээллэдэг учраас тухайн хүн долоо хоногт хэдэн удаа явахаа өөрөө шийдэж, түүндээ нийцүүлэн төлбөрөө төлөх боломжтой. Сүүлийн үед албан байгууллагууд оффис дээрээ хичээл заалгадаг болсон байна. Энэ нь бас нэг ахиц дэвшил шүү.
-Жишээлбэл, би өглөөний 07:00 цагийн ангид явъя гэж бодоход, тухайн нэг цагийн хугацаанд ямар хөтөлбөрийн дагуу хичээллэх вэ?
-Та 07:00 цагаас өмнө ирээд өөрийгөө бэлдчихсэн байх ёстой. Тэгээд эхний таван минутад таныг аппаратад оруулж, жин, өөхлөлт, бэлхүүсний тойрог гэх мэт биеийн шаардлагатай үзүүлэлтийг хянаж, өмнөх өдрүүдэд гаргасан үр дүн эсвэл алдаа дутагдлын талаар ярилцаж, зөвхөн танд тохирсон зөвлөгөө мэдээллийг өгнө. Тэгээд 45 минутад иога, дасгал, “belly dance”, бачата зэрэг олон бүжгийн хөдөлгөөнийг хийнэ. Зумба өөрөө бүх төрлийн бүжгийн техникийг оруулсан дасгал шүү дээ. Харин үлдсэн 10 минутад нийтэд нь буюу бүх хүмүүсийн дунд эрүүл, зөв хооллолтын тухай хичээлийг заадаг. Ингэхдээ бодит үр дүнд хүрсэн хүмүүс туршлагаасаа хуваалцаж, бусдадаа урам зориг өгөх жишээтэй.
-Ер нь зумбагаар хэдий хэр хугацаанд хичээллэж байж үр дүнд хүрэх вэ?
-Cарын хугацаанд 20 кг жин хассан хүн бий. Гэхдээ энэ бол нэлээд чанга дүрэм. Харин зөөлөн дүрмээр бол хүн өдөрт 300 грамм хасдаг гэж тооцож болно. Гэхдээ ер нь бол тухайн хүний өөрийн сахилга батаас л бүх зүйл шалтгаална. Зөвлөгөө зөвлөмж өгөөд байхад хөргөгчин дахь хүнс, идэж уух зүйлсээ өөрчлөхгүй л бол үр дүн хүлээх хэрэггүй. Мөн эрт унтахгүй бол бас үр дүн гарахгүй. Хүний амьдрал баялаг учраас хөдөө гадаа явах, баяр наадамд очих ч гэдэг юм уу юу ч тохиолдож болно. Гол нь ийм үед багшдаа хэлээд зөвлөгөө авах хэрэгтэй.
-Та бүхэн “Зумба фестиваль” зохион байгуулах гэж байгаа юм билээ. Энэхүү фестиваль нь сонирхогч хүмүүст нээлттэй юү?
-Бид олон улсын хэмжээний “Зумба фестиваль”-ийг есдүгээр сарын 6-нд 11:00-17:00 цагийн хооронд зохион байгуулахаар бэлтгэл ажлаа хангаж байна. Фестивальд Япон улсаас олон улсын зумба бүжгийн дэглээч багш, мөн БНСУ-аас нэг багш, зургаан хамтрагч багштайгаа ирж оролцоно. Зумба гэж ямар дасгал бүжиг байдаг, түүний ач холбогдол гэх мэт цогц ойлголтыг өгч, олон нийтэд таниулах зорилгоор зохион байгуулж байгаа учир хүссэн хүн бүрд нээлттэй. Гэхдээ тодорхой хэмжээний такстай. Холбооны салбар болон гишүүдийн дунд мөн сонирхогчдыг татан оролцуулсан тэмцээн уралдааныг зохион байгуулахаар төлөвлөж байгаа. Зохиомол хөтөлбөрөөр хичээллэдэг зумбачид олон улсын том фестиваль дээр очоод хамтран ойлголцож хийж чаддаггүй. Харин олон улсын стандартын дагуу боловсруулсан хөтөлбөрөөр хичээллэсэн хүмүүс бол хаана ч, хэзээ ч хамтдаа нэгэн зэрэг бүжиглэж чаддаг.
-Ер нь бүх л төрлийн бүжиг, дасгал хөдөлгөөн өөр өөрийн давуу тал, ач холбогдолтой байдаг болов уу. Зумба бүжгийн тухайд та юу хэлэх вэ?
-Нэгдүгээрт, дасгал хөдөлгөөн хийж л байгаа учраас тодорхой хэмжээнд жингээ хасна. Хоёрдугаарт, хүний сэтгэлзүйг тайвшруулдаг. Өөрөөр хэлбэл, хөгжмийн аянд бүжиглэдэг учраас тухайн хүнийг зөөлөн сэтгэлзүйтэй болгодог. Гуравдугаарт, аз жаргалын гармон ялгаруулдаг. Дөрөвдүгээрт, өөрийнхөө хүсэл сонирхлыг олж, түүнийгээ амьдралынхаа хэв маяг болгож чаддаг. Жишээлбэл, та зумбагаар хичээллэж байгаад тэдгээр төрлөөс иог хийх эсвэл монгол бүжиг бүжиглэхэд илүү дуртай байвал түүн рүү нь бид чиглүүлж өгдөг. Гурван сарын хугацаанд зумбагаар хичээллэсэн хүн монгол бүжигт дурлан хичээллэдэг болох жишээтэй. Ер нь бол манай клуб зөвхөн жин хасахад төвлөрдөггүй. Харин өөрийгөө олж мэдэрч, эрүүл амьдралын хэв маягтай болгоход илүү анхаардаг.
-Ажил, амьдралаа зумбатай холбосон таны түүхийг хуваалцъя?
-Би 2015 онд элэгний вирустэй гэдэг онош сонссон. Энэ нь удамшсан байх магадлалтай. Яагаад гэвэл, миний эмээ, ээж болон нагац талын олон хүн элэгний өвчнөөр нас барсан. Тиймээс би хувь тавилантайгаа эвлэрч, ер нь бол бууж өгч байсан. Гэсэн ч эмч маань надад урам зориг, хүч өгч намайг урагш түлхсэн. Тиймээс би эмчилгээгээ хийлгэхийн хажуугаар эрүүл зөв хооллолт, идэвхтэй амьдралыг эрэлхийлж явсаар 2018 онд өөрийгөө олсон. Өөрөөр хэлбэл, тэр цагаас хойш зумбатай ажил, амьдралаа холбож Ингээд би тухайн үед 82 кг-аас 60 кг жинтэй болж чадсан. Түүнээс хойш энэ жингээ тогтмол барьж байгаа.
-Эрүүл зөв хооллолт, идэвхтэй амьдралд уриалдаг, томоохон төлөөллийн хувьд та манай уншигчдад товчхон зөвлөгөө өгөөч?
-Хамгийн түрүүнд амьдралын хэв маягаа л өөрчлөх хэрэгтэй. Гол нь та өглөө 05:00 цагт “зомби” шиг сэрж байна уу эсвэл үнэхээр аз жаргалтай сэрж байна уу гэдэг нь амьдралын хэв маяг. Таны өглөө хэдэн цагаас эхэлдэг вэ. Миний өглөө 22:00 цагт унтахаас эхэлдэг. Хэрэв, би 00:00 цагт унтвал өглөө “зомби” шиг сэрнэ. Харин 02:00 цагт унтвал би өөрийгөө унтаагүйд тооцдог. Дараагийн анхаарах зүйл бол мэдээж хооллолт. Эрүүл хооллолт гэхээр хүмүүс би энийг иднэ, тэрийг идэхгүй гээд таваг дээрх хоолоо ялгаж эхэлдэг. Бас хоолоо сойж, юу ч идэхгүй гэж ярьдаг. Энэ бол маш буруу. Харин ч эрүүл мэндэд илүү их эрсдэлтэй. Тиймээс хооллолтын хувийн зөвлөхтэй болох хэрэгтэй. Учир нь, “Тэр зумбагаар хичээллээд тураад гоё болчихсон байна, би бас явна” гээд л шийдээд явчихдаг. Гэтэл үнэндээ тэр хоёр хүний сэтгэлзүй, бие махбодь харилцан адилгүй, ялгаатай байдаг учраас тэр хэрээр хооллолт ч мөн өөр байна шүү дээ. Тиймээс бидэнтэй нэгдэн хувийн өмгөөлөгчтэй, хувийн хүүхэд асрагчтай болдог шиг таныг анхаарах хооллолтын зөвлөх дасгал хөдөлгөөн таны эрүүл мэндэд анхаарах дасгалжуулагчийг манайхаас сонгоорой,өөрийгөө олж, амьдралынхаа хэв маягийг өөрчлөхийг хүсэж бас уриалж байна.
С.Юмсүрэн
Эх сурвалж: "Монголын үнэн" сонин №032/24659/ дэх дугаарын цахим сониныг ЭНД-ээс уншина уу.
