Тод мэдээ
Инновацийн тухай хуулийн биелэлтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээний тайланг хэлэлцлээ
УИХ-ын Инновац, цахим бодлогын байнгын хорооны 2025 оны дөрөвдүгээр сарын 15-ны өдрийн хуралдаанаар Инновацийн тухай хуулийн биелэлтийн үр дагаварт хийсэн үнэлгээний тайланг хэлэлцлээ.
Хуралдааны эхэнд тус байнгын хорооны дарга Ж.Золжаргал, өмнөх байнгын хорооны хуралдаанаар Мэдээллийн технологийн тухай хуулийн хэрэгжилтийг сонссон. Инновац, технологийг дэмжих чиглэлд батлагдсан боловч хэрэгждэггүй хэд хэдэн хуулиуд байна. 2012 онд Инновацийн тухай хууль батлагдсан. Хууль батлагдсанаас хойш 5 жил тутам үнэлгээ хийгдэх ёстой боловч үнэлээгүй өдий хүрсэн байна. Тиймээс Инновацийн тухай хуулийг хэрэгжилтийн талаар дүнгэлт хийх зайлшгүй шаардлагатай гэдгийг онцолсон.
УИХ-ын дэргэдэх Парламентын судалгаа, хөгжлийн хүрээлэн “Дөлгөөн цагаан интернэшнл” ХХК-д захиалан хуулийн хэрэгжилтийн судалгааг хийлгэжээ. Тус компанийн судлаач Д.Жавхлан энэхүү судалгааны үр дүнгээ танилцууллаа. Тэрбээр, Инновацийн тухай хууль батлагдсан өдрөөс хойш 2021 онд хүртэл 8 жилийн хугацаанд Монгол Улсын Засгийн газар Инновацийн тухай хуулийн дээрх холбогдох заалтын хүрээнд өндөр технологи, үндэсний инновацийн чиглэлд хөрөнгө оруулалтыг огт шийдвэрлээгүй байна. Энэхүү хөрөнгө оруулалтыг шийдвэрлээгүй нөхцөл нь урт болон дунд хугацааны бодлогын баримт бичгийн биелэлтэд томоохон сөрөг нөлөөлөл үзүүлсэн байна. Харин Монгол Улсын 2021- 2025 оны хөрөнгө оруулалтын хөтөлбөрт өндөр технологи, үндэсний инновацийн салбарын хүрээнд дээрх 2 барилгын ажлын хөрөнгө оруулалт тусгагдсан боловч өнөөдрийн байдлаар барилгын ажлын явц хангалтгүй гэж Үндэсний аудитын газрын дүгнэлт тусгагдсан байна. Инновацийн тухай хуулийг нарийвчлан зохицуулах, цаашлаад төрийн байгууллага болон хувийн хэвшлийн хоорондын харилцааг ойлгомжтой, тодорхой болгох журмын зохицуулалтууд Инновацийн тухай хуулийг батлагдсан гарснаас хойш 8 жилийн дараа буюу 2020 он болон 2023 онд голлох журмын зохицуулалтууд батлагдсан байна.
Түүнчлэн батлагдах шаардлагатай журмуудаас өндөр технологий, үндэсний инновацийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг компаниудад төрийн дэмжлэг үзүүлэх харилцааг зохицуулах ёстой хоёр журмыг Монгол Улсын Засгийн газар өнөөдрийг хүртэл батлаагүй байна. Инновацийн тухай хууль, холбогдох батлагдсан журам нь инновацийн салбарын хөгжлийг дэмжих чухал хэрэгсэл болсон боловч, журмын хэрэгжилт нь төсвийн хязгаарлалт, хөрөнгө оруулалтын дутагдал, судалгаа, хөгжүүлэлт болон грант олгох шалгуур зэрэг шийдвэрлэх, ил тод байдлыг нэмэгдүүлэх, санхүүжилтийг нэмэгдүүлэх чиглэлээр үйл ажиллагааг өргөжүүлэх шаардлагатай.
Инновацийн тухай хуульд өндөр технологи, үндэсний инновацийн төсөл, хөтөлбөрүүдийг санхүүжүүлэх олон эх үүсвэрийг тусгаж өгсөн боловч өнөөдрийн байдлаар ихэнх төсөл хөтөлбөрийн санхүүжилт зөвхөн Монгол Улсын Засгийн газрын тусгай сан болох Шинжлэх ухаан, технологийн сангаас олгогдож байна. Гэвч тус сан нь зөвхөн өндөр технологи, үндэсний инновацийн төсөл хөтөлбөрийг санхүүжүүлэхээс гадна, шинжлэх ухааны суурь судалгаанууд болон бусад нарийвчилсан бүхий л судалгааг санхүүжүүлж байна. Өндөр технологи, үндэсний инновацийн төсөл хөтөлбөрүүдэд зарим жилд 120 сая төгрөгийн төсөл хөтөлбөрт грант олгосон бол зарим жилд 1 тэрбум төгрөгийн санхүүжилт хийсэн нь тухайн санхүүжилтийн төлөвлөгөө тогтвортой биш байгааг илэрхийлж байна.
Монгол Улсын Инновацийн дэд бүтцийн хэрэгжилт нь технологийн паркууд, инкубаторууд, хамтын оффисууд болон төрийн болон хувийн хэвшлийн хамтын ажиллагаанд тулгуурлан хэрэгжиж байна. Гэвч тус салбарын хөгжил, дэд бүтцийг дэмжихэд асуудлууд байгаа бөгөөд цаашид илүү үр ашигтай, тогтвортой хөгжүүлэхийн тулд хөрөнгө оруулалтын чанар, хяналт, үйл ажиллагааны үр дүнгийн талаарх үнэлгээ хийх, хууль эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох шаардлагатай гэх зэргээр танилцуулаад төрөөс инновацийг дэмжих тухайд маш олон төрлийн дэмжлэгийн төрлүүд байх бөгөөд хамгийн чухал нь мэдээж инновацийг санхүүжүүлэх явдал байна гэв.
Инновацийн тухай хуулийн хэрэгжилтийн талаар мэдээллийн дараа ажлын хэсгээс байнгын хорооны гишүүд асуулт асуув. Тухайлбал, УИХ-ын гишүүн Б.Пунсалмаа, С.Цэнгүүн, А.Ганбаатар, Д. Рэгдэл, Ж.Золжаргал нар асуулт асууж, хариулт авлаа.
Тухайлбал, Монгол Улс инновацлаг байдлаараа 132 орноос 68 дугаарт оржээ. Өөрөөр хэлбэл, 4 жилийн өмнөхөөс 10 байраар ухарсан шалтгааныг тодруулахыг хүсээд стартап буюу гарааны бизнес эрхлэх компаниудыг хэрхэн дэмжиж байгаа талаар асуусан.
Ажлын хэсгээс стартап буюу гарааны компаниудыг дэмжих 10 төрлийн ажлыг 1,4 тэрбум төгрөгийн төсвөөр санхүүжүүлэн дэмжихээр төлөвлөж байна. Манай улсын инновацийн индекс ухарсан гол шалтгаан нь мэдлэгт суурилсан бизнес эрхэлсэн бүтэц сул, судалгаа хөгжүүлэлтийн зардал бага зэрэг хэд хэдэн шалтгаанаар индексийг хойш нь татаж байна. Өөрөөр хэлбэл, мэдлэг, технологи шингээсэн үйлдвэрлэл хөгжих боломж тааруу гэсэн үг. Мөн хоёрдугаарт, Инновацийн тухай хууль гарааны компаниудыг дэмжсэн чиглэлд илүү олон заалттай байна. Томоохон компаниудад зориулсан дэмжлэг үзүүлэх заалт байхгүй зэрэг нь хуулийн бас нэгэн дутагдалтай тал юм гэв. УИХ-ын гишүүн, тус байнгын хорооны дарга Ж.Золжаргал, 2012 онд батлагдсан энэхүү хуулийн хэрэгжилт хангалтгүй, дагалдан гарах журам гараагүй, үнэлгээ хийгдээгүй улмаар урт, дунд хугацааны хөтөлбөр гарах ёстой байсан боловч гарсангүй. Тиймээс байнгын хороо манай улсад хүчиг төгөлдөр мөрдөгдөж буй ч хэрэгждэггүй инновац, технологийн чиглэлийн хуулиудын хэрэгжилтийн мэдээлэл авч байна. Цаашид салбарын уялдаа холбоог хангах, хуулиудыг хэрэгжүүлэхэд тулгарч буй асуудлыг шийдэхийн тулд холбогдох яамтай ярилцаж, эрх зүйн орчныг сайжруулахад анхаарах ёстой юм хэмээн дүгнэж хэллээ хэмээн УИХ-ын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээллээ.
Тод мэдээ
Олон улсын эрдэмтэн, судлаачид тарваган тахлын эсрэг хэрэгжүүлэх гарц шийдлийг хэлэлцэж байна
Олон улсын “Yersinia” симпозиум 15 дахь удаагийн хурал Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотноо болж байна. Хурлыг нээж, Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн, ДЭМБ-ын Монгол дахь суурин төлөөлөгч Сокорро Эксаланте нар үг хэллээ.
Хоёр өдөр чуулах энэхүү хурлаар 11 улс орны эрдэм шинжилгээ, судалгааны 25 бүтээлийг хэлэлцэх юм.
Хурлын зорилго Монгол төдийгүй дэлхий нийтийн анхаарлын төвд буй тарваган тахлын эсрэг авч хэрэгжүүлэх жишиг туршлага, шинэ санаа солилцох, хамтын ажиллагаа эхлүүлэх, үр дүнтэй гарц шийдлүүдийг эрэлхийлэхэд оршиж байгаа юм.
Учир нь, сүүлийн жилүүдэд амьтнаас хүнд халдварлах зоонозын халдварт өвчин нэмэгдэж, зарим тохиолдол нь дэлхий дахиныг хамарсан цар тахлын хэмжээнд хүрэх болсон. Тодруулбал, ДЭМБ-аас өнгөрсөн онд шинэчлэн гаргасан “Шинэ болон цар тахал үүсгэх эрсдэл бүхий үүсгэгчийн жагсаалт”-д тарваган тахал өвчнөөс гадна вирус, нян, паразитаар үүсгэгддэг зоонозын гаралтай 20 гаруй халдварт өвчин оржээ. Иймд зоонозын гаралтай халдварт өвчнийг тандах, хянах, сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авахад шинжлэх ухаанч, шинэ техник технологи иноваци шингэсэн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шаардлага үүссэн. Тиймээс Монгол Улс бодит хэрэгцээ шаардлагыг үнэлж, “Нэг эрүүл мэнд” үзэл баримтлалыг өргөжүүлэх, салбарын оролцоог нэмэгдүүлэх, хамтарсан зөвлөл болон дунд хугацааны төлөвлөгөө боловсруулан хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.
Тарваган тахал “Yersinia pestis” гэх нянгаар үүсгэгддэг, амьтнаас хүнд халдварладаг аюултай халдварт өвчин юм. Монгол Улсын хувьд, 17 аймгийн 137 сум тарваган тахлын байгалийн голомттой бөгөөд энэ нь нийт нутаг дэвсгэрийн 28.3 хувийг эзэлж байна. Хамгийн сүүлд буюу өнгөрсөн сард Хөвсгөл аймагт тарваган тахал өвчний тохиолдол бүртгэгдэж, нэгдүгээр хавьтал болсон 100 гаруй иргэнийг тусгаарлахын зэрэгцээ тухайн аймаг, орон нутгийг хяналтад авч, хөл хорио тогтоох зэрэг арга хэмжээ аваад буй энэ цаг үед олон улсын эрдэмтэн судлаачид чуулж, гарц шийдэл эрэлхийлж буйгаараа энэхүү хурал онцлог бөгөөд ач холбогдолтой болж байна.
Гурван жил тутам зохион байгуулагддаг олон улсын “Yersinia” симпозиумыг анх 1972 онд Шведийн хант улсын Мальмё хотноо зохион байгуулж байжээ. “Yersinia” нянгийн олон янз байдал, бүтэц, физиологийн онцлог, хувьсал, эзэн амьтдын холбогдол, экологи, тархвар зүй, оношилгоо, хүнсний аюулгүй байдал, дархлаажуулалттай холбоотой асуудлыг голлон хэлэлцдэг тул энэ чиглэлийн олон улсын судлаачдын хамгийн том цугларалт болж байна гэж Зоонозын Өвчин Судлалын Үндэсний Төвөөс мэдээллээ.
Тод мэдээ
Өнөөдрөөс хуучин хязгаарлалтын дагуу тээврийн хэрэгслүүд хөдөлгөөнд оролцоно
Нийслэлийн Засаг даргын А/1176 дугаар захирамжийн дагуу наймдугаар сарын 27-ны өдрөөс есдүгээр сарын 16-ны 20:00 цагийг дуустал тээврийн хэрэгсэл улсын дугаарын тэгш, сондгойгоор замын хөдөлгөөнд оролцсон.
Харин өнөөдөр буюу энэ сарын 17-ны өдрөөс эхлэн хуучин хязгаарлалтын дагуу тээврийн хэрэгслүүд хөдөлгөөнд оролцоно. Тодруулбал,
1, 6-аар төгссөн дугаартай машинууд даваа гараг
2, 7-оор төгссөн дугаартай бол мягмар гараг
3, 8-аар төгссөн дугаартай бол лхагва гараг
4, 9-өөр төгссөн дугаартай бол пүрэв гараг
5, 0-ээр төгссөн дугаартай бол баасан гарагт 08:00-20:00 цагийн хооронд хөдөлгөөнд оролцохгүй.
Дугаарын хязгаарын бүс:
- 32-ын тойргоос 120 мянгатын уулзвар хүртэл,
- Саппорогийн уулзвараас Чулуун овооны тойрог хүртэлх авто зам хамаарна.
Ташрамд, нийслэлийн Засаг даргын 2020 оны А/1037 дугаар захирамжаар Улаанбаатар хотын авто замын ачааллыг бууруулах цогц арга хэмжээний хүрээнд нийслэл хотод бүсчлэл тогтоож, автомашины улсын дугаарын сүүлийн оронгоор хязгаарлаж хөдөлгөөнд оролцуулах зохицуулалтыг хийсэн байдаг.
Жолооч та бүхэн захирамжийн хэрэгжилтийг чандлан мөрдөж, замын хөдөлгөөнд соёлтой, анхаарал болгоомжтой оролцоно уу.
НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС
Тод мэдээ
Хоёр эмэгтэйн амь насыг онц хэрцгийгээр хөнөөсөн хэргийн урьдчилсан хэлэлцүүлэг өнөөдөр болно
2024 оны 6 дугаар сард 32 болон 16 настай хоёр эмэгтэйн амь насыг онц хэрцгийгээр хөнөөж, цогцсыг шүүгээ болон чемоданд нууж далдлахыг завдсан ноцтой хэрэг гарсан.
Тус хэргийг шүүхээр хэлэлцэхээс өмнөх урьдчилсан хэлэлцүүлэг өнөөдөр Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхэд болохоор товлогдоод байна.
Тэгвэл шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлэг ямар асуудлуудын хүрээнд явагддаг талаар танилцуулъя.
Жич: Шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлгээр яллах дүгнэлтэд заасан гэмт хэргийн хүрээнд талуудын гаргасан хүсэлт, гомдлоор, эсхүл шүүгч өөрийн санаачилгаар дараах асуудлыг хянан хэлэлцэж шийдвэр гаргана гэж Монгол Улсын Дээд Шүүхээс мэдээллээ.
