Чөлөөт бүс
“Цаатны наадам-2000 цааны баяр” боллоо

Монгол Улсын 2018 оны жилийн эцсийн мал, амьтны тооллогоор цаа буга 2396 болж өссөн байна. Тодруулбал Тайгад жилийн дөрвөн улиралд цаа бугаа маллан амьдарч байгаа цаатан иргэд 2006 оны жилийн эцсийн мал, амьтны тооллогоор 814 толгой цаа буга тоолуулж байсан бол 2018 оны жилийн эцэст 85 өрх 2396 толгой цаа бугатай болж тоо толгой нь 3 дахин нэмэгджээ. Өнөөгийн байдлаар Хөвсгөл аймгийн Цагаан нуур суманд 2006 хүн амтай. Үүнээс 755 тува иргэд байдгаас 339 баруун, зүүн тайгад амьдарч цаа маллаж, улсаас тэтгэвэр авдаг байна.
Монгол улсын цаа бугын тоо толгой өссөн түүхэн үйл явдлыг тэмдэглэн Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор цаатан иргэдийн ёс заншил, соёл уламжлалыг олон нийтэд хүргэх, цаа бугын аж ахуйг хөгжүүлэх зорилгоор “Цаатны наадам - 2000 цааны баяр”-ын арга хэмжээг Хөвсгөл аймгийн Цагаан нуур суманд 8 дугаар сарын 16,17 өдрүүдэд зохион байгууллаа. Энэ арга хэмжээний нээлтэд ХХААХҮ-ийн дэд сайд Ж.Сауле оролцож, үг хэлэв.
“Цаатны наадам-2000 цааны баяр”-ын арга хэмжээнд баруун, зүүн тайгын цаатнууд 1200 гаруй цаатай ирж ёс заншил, соёл уламжлалыг сурталчилан оролцов. Мөн ОХУ-ын Улаан-Үдэ хот, БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны тува иргэд хүрэлцэн ирж оролцсон юм.
Тус арга хэмжээний хүрээнд Монгол, Тува үндэсний бөхийн барилдаан, Этэр болон янзагын уралдаан, цаан поло, тэвэг самар шийдэх, цаа дэлсэх, цаатан иргэдийн үндэсний онцлог, соёл ёс заншлыг харуулсан ардын авьяастнуудын тоглолт болсон юм. Мөн наадмын үеэр үндэсний урлалын бүтээгдэхүүнийг дэлгэн харуулсан худалдаа гарсан байв.
Цаатны наадмын үеэр Хөвсгөл аймгийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газар, Мал эмнэлгийн газар цаа бугад үзлэг, шинжилгээ хийж, нэгдсэн судалгаа гаргахаар ажилласан байна.
Цаатан иргэдийн амьдралын төвшинг сайжруулах зорилгоор Монгол Улсын Ерөнхийлөгч болон Монгол Улсын Засгийн газраас үе шаттай тодорхой арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлж байна. Монгол Улсын Засгийн газар 2007 онд “Цаа бугын аж ахуйг сэргээх, цаатан иргэдийн амьдралын төвшинг сайжруулах хөтөлбөр”-ийг 255 дугаар тогтоол батлагдсан. Хөтөлбөрийг эрчимжүүлэх зорилгоор 2013 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч “Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай” 42 дугаар зарлиг, Засгийн газар 2013 онд “Цаатан иргэдэд халамжийн тэтгэвэр олгох тухай” 168 дугаар тогтоолыг тус тус гаргасан байна. Дээрх тогтоолууд хэрэгжсэнээр насанд хүрсэн цаатан иргэнд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр 100 хувь, хүүхэд 50 хувьтай тэмцэх хэмжээний тэтгэвэр олгодог болсон байна.
Засгийн газар 2009 онд цаа бугын чанар, удам угсааг сайжруулахад улсын төсвөөс хөрөнгө гаргаж ОХУ-ын Бүгд Найрамдах Тува Улсаас 12 толгой цаа буга импортолсон, 2014 онд Бүгд Найрамдах Турк Улсын олон улсын хамтын ажиллагааны ТИКА байгууллагад санал тавьж, санхүүжилтийг шийдвэрлэн 19 толгой цаа бугыг худалдан авч Хөвсгөл аймгийн баруун болон зүүн тайгын иргэдэд хүлээлгэн өгөх ажлыг зохион байгуулсан байна. Эдгээр арга хэмжээний үр дүнд цаатан иргэдийн орлого нэмэгдэж, амьжиргааны гол эх үүсвэр болсон цаа бугын цус холдож, ашиг шим, амьдрах чадвар нь сайжирч тоо, толгой нь жилээс жилд өсөж байна.
Төр засгаас авч хэрэгжүүлж байгаа бодлого, шийдвэрийн үр дүнд цаа бугын тоо толгой өсөж, тэдний амьжиргаа дээшилж байна.
Чөлөөт бүс
Охайо мужид цасан шуурга шуурч, Их нууруудын бүс нутагт олон автомашин осолджээ
АНУ-ын Охайо, Пенсильвани, Нью-Йорк муж дахь Эри, Онтарио нууруудын зүүн эрэг дагуу даваа гарагаас эхэлсэн цасан шуурга лхагва гараг хүртэл үргэлжлэх төлөвтэй байна.
Цасан шуурганы сэрэмжлүүлэг Пенсильванийн Кливленд, Эри, Нью-Йоркийн Жеймстаун, Сиракуз, Освего, Уотертаун зэрэг хотуудад идэвхжсэн байна.
Их хэмжээний цас орсны улмаас тус бүс нутгийн сургуулиудыг хааж, оршин суугчдыг энэ шуурганы сөрөг нөлөөлөлд бэлтгэл, бэлэн байдлаа хангахыг уриалжээ.
“Цаг агаарын хамгийн аюултай нөхцөл байдал үүсэж байгаа энэ үед богино хугацаанд их хэмжээний цас орох төлөвтэй байгаа учир зарим авто замын зорчих хөдөлгөөнд багагүй хүндрэл учрах төлөвтэй байна” гэж мэдээлсэн байна.
Тиймээс иргэдийг замын хөдөлгөөнд оролцохдоо онцгой анхаарал хандуулж, цаг агаарын мэдээг тогтмол хүлээн авч сонор сэрэмжтэй байхыг уриалжээ.
Канад улсад ч мөн адил цасан шуурга болж, Онтарио мужийн цагдаагийн албанаас Торонто орчмын замуудыг хаахад хүрчээ.
Мөн улбар шар түвшний сэрэмжлүүлэг зарлаж, хэд, хэдэн авто ослын дуудлагад хариу арга хэмжээ авчээ.
Тус улсын хурдны зам дээр олон автомашины осол гарч, олон хүн хүнд бэртэж, эмнэлгийн байгууллагад хүргэгдсэн байна.
Их хэмжээний цасан шуурганы урсгал Онтарио нуураас зүүн тийш, Нью-Йоркийн төв хэсэгт орших Туг Хилл өндөрлөг газраар орж, баруун чиглэсэн 50-60 км/цагийн хурдтай хүчтэй салхины урсгал дайран өнгөрч, агаар чийгийг хуримтлуулан маш их хэмжээний хур тунадас бий болгохоор байгааг цаг агаарын байгууллагаас нь анхааруулжээ.
Цасны хэмжээ цагт 3 мм-ээс давж, зарим хэсэгт цагт 19-20 мм хүртэл хур тунадас орох төлөвтэй байгаа аж.
Эх сурвалж: ОБЕГ
Чөлөөт бүс
Өвдсөн бүхэн өрөвдөлтэй биш...
"Гадаад улсад эмчлүүлэх шаардлагатай болсон тул эмчилгээний зардалд хандив өргөнө үү" гэх агуулгатай зар цахим хуудаст олноор нийтлэгдэх болсон. Мөн осолд орсон, түлэгдсэн, тэр бүү хэл хүүхэд маань бурхан болчихлоо гэх учир, шалтгаантай хандив хүссэн пост ч түгээмэл болжээ. Гэвч зар бүхэн үнэн биш. Зарын цаана өвдсөн, зовсон нэгэн биш зальт этгээд сууж байж болох юм.
Нэг жишээ дурдахад иргэн А өөрийн цахим хуудаснаа “Манай хүү бурхан болчихлоо. Сайхан сэтгэлт ард түмэн минь хандивын гараа сунгаач” гэх мэдээлэл оруулжээ. Гэтэл энэ нь худал, зохиомол мэдээлэл бөгөөд тэр энэ арга, залиар нэг сарын хугацаанд олон иргэнээс олон сая төгрөг залилжээ. Энэ мэтчилэн ядарсан, өвдсөн хүмүүсийн нэр барин хуурамч хандив гуйгчид олширсон. Хандив, тусламжийн залиланг зохиомол байдлыг зориудаар бий болгож, олны сайхан сэтгэл, сүсэг бишрэлийг далимдуулан, бодит байдлыг нуух замаар бусдыг төөрөгдөлд оруулах, нэр хүнд урьдын харилцааны явцад бий болсон итгэлийг урвуулан ашиглаж үйлдэх нь олон.
Залилангийн гэмт хэргийн хувь ингэж өсөхөд хуурамч цахим хаяг ашиглан "Хүнд өвчний улмаас эмчилгээ хийлгэнэ" гэх нэрийдлээр иргэдээс хандив тусламж гуйсан зохиомол нөхцөл голлон нөлөөлжээ. Тодруулбал зөвхөн энэ төрлийн аргаар үйлдэгдсэн нь залилангийн гэмт хэргийн 20.8 хувийг эзэлж байгаа нь өндөр үзүүлэлт юм.
Ядарсан, зовсон нэгэндээ туслах, дэмжих нь Монголчуудын зан байдлын онцлог. Гэнэн, итгэмтгий зан, өрөвч, нинжин сэтгэлээр зарын үнэн бодит эсэхэд төдийлөн ач холбогдол өгөлгүй, мэдээллийн үнэн зөвийг нягтлалгүй 5-100 мянган төгрөгийг юм бодолгүй шилжүүлж орхидог.
Хуурамч цахим хаяг ашиглан гэмт хэрэг үйлддэг залилагчид цахим орчинд өөрөө нэвтэрч, мэдээлэл олж авч, уншиж чадахгүй бага насны хүүхдийн өрөвдөлтэй, бусдын сэтгэлийг шимшрүүлсэн хуурамч зураг дүрслэлийг зохиомлоор бий болгодог. Нялх хүүхдийн зураг олон нийтийн сэтгэлийг илүүтэй шимшрүүлж, хүндээр тусаж, тусламжийн гараа сунгахаас аргагүй байдалд хүргэдэг. Мөн өөр нэг тодотгох зүйл нь залилан, мэхлэх гэмт хэргийг ихэвчлэн эмэгтэй хүмүүс үйлдэж байна. Учир нь эмэгтэй хүнийг зөв, зөөлөн гэдэг утгаар нь илүү их итгэл хүлээлгэдэг нийгмийн уламжлалт хандлага нөлөөлж болзошгүй.
Бид хандивын үйл ажиллагааг гаднын байгууллагууд шиг хөгжүүлэх цаг болжээ. Олон улсын туршлагаас харахад хандив, тусламж хүссэн хүмүүсийн нэгдсэн хуудас болон буяны санг ажиллуулдаг. Үнэхээр тусламж хэрэгтэй хүмүүс түүнийг Цахим харилцаа хөгжлийн яаманд өөрсдийн мэдээллийг үнэн бодитойгоор анкет өгч бүртгүүлж, ашиглах боломж нь нээлттэй байдаг аж. Улмаар зарцуулалтын тайланг эргэж олон нийтэд мэдээлдэг, мэдэгддэг байна.
Зовж зүдэрсэн нэгэндээ хандив өгөхийг буруутгах гэсэнгүй ээ. Гэхдээ та мөнгийг зүгээр сууж байгаад биш хөдөлмөрлөж олдог. Гэтэл таны хөдөлмөрлөж олсон мөнгөнөөсөө илүүчлэн өвдсөн, зовсон нэгэнд тусалж байна хэмээн шилжүүлсэн хандив залилагч этгээдийн дансанд орж байвал хайран шүү дээ. Тиймээс хандив өргөхөөсөө урьтаад хэнд, яагаад, энэ үнэн үү гэж эргэцүүлж, ядаж л пост оруулсан цахим хаяг эзэнтэй, байнгын идэвхтэй, өмнө нь ямар мэдээлэл нийтэлж, түгээж байсан зэрэг түүхийг нягтлаад нэг үзээрэй. Таны хандив буух эзэнтэй, буцах хаягтай байх ёстой шүү.
Өвдсөн бүхэн өрөвдөлтэй биш. "Арай үгүй байлгүй дээ" гэлгүй дэлгэцийн цаана "цагаандаа" гарсан, юу ч хийхээс сийхгүй залилагч сууж байхыг үгүйсгэхгүй тул хандив, тусламж гуйдаг шинэ төрлийн залилах гэмт хэргүүдийн талаар ойлгож, мэдээрэй.
Чөлөөт бүс
Цасан шуурганд нэгэнт төөрсөн бол яах ёстой вэ
Эрсдэл хэнд ч, хэзээ ч тохиолдож болзошгүй. Тиймээс тухайн үед үүссэн нөхцөл байдлаа зөв үнэлж, эрсдэлийг хохирол багатай туулах арга ухаанд хүн бүр суралцсан байх учиртай.
- Сандарч гүйж хөлөрч биедээ чийг авч болохгүй
- Нөмөр газар бараадан хунгар цас олох, цас давхарлаж овоолоод хүн багтахаар ухаж opox
- Аргал, хомоол, өвс мөчир гэх мэт шатааж болох бүхнээр гал гаргах
- Хамт яваа хүнтэйгээ ойр сууж биеийн элчээ хадгалах
- Цусны эргэлтээ багасгахгүйн тулд гараа атгаж, суллах
- Хөлөө хөдөлгөх зэрэг дасгал хийх
- Бага ярих, хүйтэн шингэн зүйл, нэн ялангуяа хүйтэн цасны ус уухгүй байх хэрэгтэйг Онцгой байдлын ерөнхий газраас зөвлөж байна.
-
Тод мэдээ2023/01/11
“Орхоны хөндийд хот байгуулах тухай” УИХ-ын тогтоолын төслийн анхны ...
-
Өнөөдөр2022/01/19
Улаанбаатарт өдөртөө 8 хэм хүйтэн
-
Өнөөдөр2019/07/08
“Монгол-Хятадын Экспо”-г зохион байгуулах хамтарсан ажлын хэсгийн ху...
-
Тод мэдээ2023/11/07
ОБЕГ: Сураггүй болсон иргэнийг эсэн мэнд оллоо
Сэтгэгдэл