Чөлөөт бүс
“Цаатны наадам-2000 цааны баяр” боллоо
Монгол Улсын 2018 оны жилийн эцсийн мал, амьтны тооллогоор цаа буга 2396 болж өссөн байна. Тодруулбал Тайгад жилийн дөрвөн улиралд цаа бугаа маллан амьдарч байгаа цаатан иргэд 2006 оны жилийн эцсийн мал, амьтны тооллогоор 814 толгой цаа буга тоолуулж байсан бол 2018 оны жилийн эцэст 85 өрх 2396 толгой цаа бугатай болж тоо толгой нь 3 дахин нэмэгджээ. Өнөөгийн байдлаар Хөвсгөл аймгийн Цагаан нуур суманд 2006 хүн амтай. Үүнээс 755 тува иргэд байдгаас 339 баруун, зүүн тайгад амьдарч цаа маллаж, улсаас тэтгэвэр авдаг байна.
Монгол улсын цаа бугын тоо толгой өссөн түүхэн үйл явдлыг тэмдэглэн Монгол улсын Ерөнхийлөгчийн ивээл дор цаатан иргэдийн ёс заншил, соёл уламжлалыг олон нийтэд хүргэх, цаа бугын аж ахуйг хөгжүүлэх зорилгоор “Цаатны наадам - 2000 цааны баяр”-ын арга хэмжээг Хөвсгөл аймгийн Цагаан нуур суманд 8 дугаар сарын 16,17 өдрүүдэд зохион байгууллаа. Энэ арга хэмжээний нээлтэд ХХААХҮ-ийн дэд сайд Ж.Сауле оролцож, үг хэлэв.
“Цаатны наадам-2000 цааны баяр”-ын арга хэмжээнд баруун, зүүн тайгын цаатнууд 1200 гаруй цаатай ирж ёс заншил, соёл уламжлалыг сурталчилан оролцов. Мөн ОХУ-ын Улаан-Үдэ хот, БНХАУ-ын ӨМӨЗО-ны тува иргэд хүрэлцэн ирж оролцсон юм.
Тус арга хэмжээний хүрээнд Монгол, Тува үндэсний бөхийн барилдаан, Этэр болон янзагын уралдаан, цаан поло, тэвэг самар шийдэх, цаа дэлсэх, цаатан иргэдийн үндэсний онцлог, соёл ёс заншлыг харуулсан ардын авьяастнуудын тоглолт болсон юм. Мөн наадмын үеэр үндэсний урлалын бүтээгдэхүүнийг дэлгэн харуулсан худалдаа гарсан байв.
Цаатны наадмын үеэр Хөвсгөл аймгийн Хүнс, хөдөө аж ахуйн газар, Мал эмнэлгийн газар цаа бугад үзлэг, шинжилгээ хийж, нэгдсэн судалгаа гаргахаар ажилласан байна.
Цаатан иргэдийн амьдралын төвшинг сайжруулах зорилгоор Монгол Улсын Ерөнхийлөгч болон Монгол Улсын Засгийн газраас үе шаттай тодорхой арга хэмжээнүүдийг авч хэрэгжүүлж байна. Монгол Улсын Засгийн газар 2007 онд “Цаа бугын аж ахуйг сэргээх, цаатан иргэдийн амьдралын төвшинг сайжруулах хөтөлбөр”-ийг 255 дугаар тогтоол батлагдсан. Хөтөлбөрийг эрчимжүүлэх зорилгоор 2013 онд Монгол Улсын Ерөнхийлөгч “Засгийн газарт чиглэл өгөх тухай” 42 дугаар зарлиг, Засгийн газар 2013 онд “Цаатан иргэдэд халамжийн тэтгэвэр олгох тухай” 168 дугаар тогтоолыг тус тус гаргасан байна. Дээрх тогтоолууд хэрэгжсэнээр насанд хүрсэн цаатан иргэнд хөдөлмөрийн хөлсний доод хэмжээгээр 100 хувь, хүүхэд 50 хувьтай тэмцэх хэмжээний тэтгэвэр олгодог болсон байна.
Засгийн газар 2009 онд цаа бугын чанар, удам угсааг сайжруулахад улсын төсвөөс хөрөнгө гаргаж ОХУ-ын Бүгд Найрамдах Тува Улсаас 12 толгой цаа буга импортолсон, 2014 онд Бүгд Найрамдах Турк Улсын олон улсын хамтын ажиллагааны ТИКА байгууллагад санал тавьж, санхүүжилтийг шийдвэрлэн 19 толгой цаа бугыг худалдан авч Хөвсгөл аймгийн баруун болон зүүн тайгын иргэдэд хүлээлгэн өгөх ажлыг зохион байгуулсан байна. Эдгээр арга хэмжээний үр дүнд цаатан иргэдийн орлого нэмэгдэж, амьжиргааны гол эх үүсвэр болсон цаа бугын цус холдож, ашиг шим, амьдрах чадвар нь сайжирч тоо, толгой нь жилээс жилд өсөж байна.
Төр засгаас авч хэрэгжүүлж байгаа бодлого, шийдвэрийн үр дүнд цаа бугын тоо толгой өсөж, тэдний амьжиргаа дээшилж байна.
Чөлөөт бүс
Эрүүл шүд гоо үзэмжийн илэрхийлэл
Бүсгүй хүнийг инээмсэглэлгүй төсөөлөхийн аргагүй. Сайхан шүдтэй эмэгтэйн инээмсэглэл ямагт хүмүүсийн анхаарлыг татаж байдаг. Ихэнх ард түмэн харьцангуй том, тэгш хэмтэй дээд шүд, хэт ялгараагүй соёог сайхан шүд гэж үздэг байна. Доод шүд дээдэхээс жижиг байдаг. Гэхдээ мөн тэгш хэм, хэмжээ нь хоорондоо адил байх ёстой.
Зарим ард түмэн шүдний талаар өвөрмөц ойлголттой. Эртний Перуд удам залгамжилсан төрийн эрх баригч, дээдсүүд шүд зохих ёсоор сайхан цагаан биш гэж үзэн, нүхэлж, алтаар нөхөөс тавьж, эсвэл гөлийтөл өнгөлсөн үнэт эрдэнийн чулуугаар чимдэг байжээ. Одоо хиймлээр шүд хийх их "мода"-нд тооцогдож байна.
Шүдээ зохих ёсоор янзалж, дараа нь фотополимер нунтаг материал тавихад тусгай гэрлийн чийдэнгийн үйлчилгээгээр тэр дорхноо хатуурч, залуу сайхан шүд болно. Ийм шүд хэдэн жилийн настай. Шүд цагааруулах ажиллагаа ердөө 30 минут орчим үргэлжилдэг, огт өвддөггүй. Энэ нь мөн ариун цэврийн ач холбогдолтой, шүдний чулуу, давсны хуримтлал, тамхи татсаны дараа үлдсэн өнгөрийг арилгадаг. Орчин үед тусгай аппаратаар шүдийг ойртуулах, холдуулах, ломбо тавьж, шүдний хэмжээг томруулах замаар хоорондын зайг нь багасгаж байна.
ЗӨВЛӨГӨӨ:
-Өдөрт 2 удаа ялангуяа орой шүдээ цэвэрлэхээ мартаж огт болохгүй. Шүдийг 3 минутаас доошгүй хугацаанд зажилдаг хэсэг төдийгүй дотор талыг цэвэрлэх хэрэгтэй. Дээд шүдээ шүдний угаас доош чиглэлтэй, доод шүдийг угаас дээш чиглэлтэй угааж цэвэрлэх ёстой.
- Шүдний оо аятайхан амттай, фтор агуулсан байх ёстой. Нэртэй сайн фирмийн оог худалдан авах хэрэгтэй. Хэрэв таны шүдний паалан эмзэг, мэдрэмтгий бол зөөлөн үстэй сойз хэрэглэ. Харин хэвийн бол хатуу сойзоор шүдээ цэвэрлэж сур. Жинхэнэ үсээр хийсэн сойз бүү хэрэглэ, учир нь тийм үс дотроо хөндий бөгөөд шүдэнд хортой нөлөөлдөг бичил орчин үүсгэдэг.
Амаа сэргэг сайхан үнэртэй байлгая гэвэл амандаа ус балгаж, сайн зайлаад нулим. Устай хамт хоолны үлдэгдэл гадагшилж, шүлс ялгарах процесс түргэснэ. Амтат жүрж, эсвэл цоохор майлзийн иш зажил. Эдгээр нь тэжээллэг төдийгүй шүлс ялгаралтад сайнаар нөлөөлдөг. Кофены үр эсвэл аньс, корица, шинэ гаа /мята/-ны навчийг зажил. Гэхдээ шүдний эмчид байнга очиж байхаа бүү мартаарай.
Чөлөөт бүс
Хувийн хэрэглээний зориулалтаар улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглосон эм бэлдмэлүүд
Яаралтай тусламжийн 7 хүртэл хоногийн эм, удаан хугацаанд нөхөх эмчилгээ шаардах чихрийн шижин, хорт хавдар, сэтгэцийн эмгэг, дархлалын олдмол хомсдол зэрэг өвчтэй хүмүүсийн хэрэглэх Зорчигчийн хувийн хэрэглээний эмийг улсын хилээр нэвтрүүлэх боломжтой.
Зорчигчийн хувийн хэрэглээний эмийг эмнэлгийн байгууллагын магадалгааг үндэслэж тоо хэмжээг нь тогтоож улсын хилээр нэвтрүүлдэг
Энэ тохиолдолд бол тусгай зөвшөөрөл шаардахгүй, ямар нэгэн татвар ногдуулахгүй. Хувийн хэрэглээний зориулалтаар улсын хилээр нэвтрүүлэхийг хориглосон дараах төрлийн эм бэлдмэлүүд байдаг.
Үүнд:
- судсаар сэлбэх шингэн,
- антибиотик тариа,
- мансууруулах, сэтгэцэд нөлөөт эм,
- цусны бэлдмэл сийвэн орлох эм,
- нийтлэг дархлаажуулалтад хэрэглэх эм, бэлдмэл байдаг гэж Гаалийн Ерөнхий газраас мэдээллээ.
Чөлөөт бүс
"Пиноккио" хүүхэлдэйн жүжгийн нээлт боллоо
Монгол Улсын Хүүхэлдэйн Театр-ын 2024 оны анхны шинэ уран бүтээл "Пиноккио" хүүхэлдэйн жүжгийн нээлт боллоо.
Бяцхан модон хүүхэлдэй "Пиноккио"-г Италийн нэрт зохиолч К.Коллоди дэлхий дахинд алдартай болгосноос хойш өдгөө хоёр дахь зууныхаа нүүрийг үзэх гэж байна. Худал ярих бүрд хамар нь урт болдог сахилгагүй хүүхэлдэйн сонирхолтой түүхийг хүүхэлдэйн олон төрлийг хөгжмийн зэмсэгтэй хослуулан хүүхэлдэйн театрын жүжигчдийн чадварлаг тоглолтоор үзэгчдийн хүртээл болгож байна.
“Про” театрт “Инээмтгий хүн” жүжгийн зураач, “Щелкунчик” жүжгийг найруулсан Монгол Улсын Хүүхэлдэйн Театр -ын найруулагч Б.Анхбаатар “Пиноккиогийн адал явдал” сонгодог зохиолыг анх удаа хүүхдийн жүжиг болгон тайзнаа амилууллаа хэмээн Соёлын яамнаас мэдээллээ.
-
Тод мэдээ2024/03/21
Хүүхдийн мөнгөн тэтгэмж олгох журамд нэмэлт, өөрчлөлт орууллаа
-
Чөлөөт бүс2020/07/08
Орхон аймгийн наадмын өмнөх сорилго барилдаанд Б.Гантөмөр түрүүллээ
-
Тод зураг2019/07/31
Өнөөдөр цахилгаан шугам тоноглолд засвар үйлчилгээ хийх хуваарь
-
Тод мэдээ2023/04/18
УИХ: Байнгын хороод өнөөдөр хуралдана