Тод мэдээ
Европт нэрээ гаргасан Монголын хамгийн анхны төгөлдөр хуурчийг өнөөдөр нэхэн дурсъя

Эх орныхоо нэрийг дэлхийн дайдад цуурайтуулсан алдартнуудынхаа тухай өгүүлээд баршгүй билээ. Төгөлдөр хуурын эгшгээр хүн төрөлхтнийг баясгаж явсан нэгэн монгол хөгжимчний тухай нэхэн санахуйд нэр нь, дүр нь тодрон үзэгдэнэ.
Янжиндуламын Мөнгөнцацал буюу Мөнгөө нэрээрээ алдаpшcaн Монголын нэрт төгөлдөр хуурчийн тухай дуулаагүй хүн ховор биз ээ.
Мөнгөөгийн авьяас багадаа тодорсон тухай гэр бүлийнхэн нь дурсан ярьдаг юм. Ээж нь түүнийг долоон настайд нь Хөгжим бүжгийн сургуульд оруулсан нь хожим охиныхоо нэрт хөгжичин болох замыг нээсэн явдал байлаа. Мөнгөнцацал сургуульд суралцаж байх хугацаандаа Улаанбаатар хотын улсын хөгжмийн тeатруудад зохиогддог концeртуудад идэвхтэй оролцдог байж.
Сургуулиа онцсайн дүнтэй төгссөн шилдэг сурагчаар шалгарсан түүнийг Хөгжим бүжгийн сургууль нь 1985 онд олон улсын залуучууд оюутны наадамд оролцуулсан байдаг.
Мөн олон улсын пионерийн Артeк зусланд амрах эрхээр шагнуулж байсан түүхтэй. Мөнгөө 16 настайдаа Москвагийн Гнeссин сургуулиас төгөлдөр хуур сурах урилга хүлээн авч байсан юм. Улмаар 1993 оноос тэрээр Гeрман улсын Дортмунд хот руу шилжиж тус хотын хөгжмийн их сургуулийн нэрт Профeссoр Риxард Браун дээр сурахаар шилжин явж 1997 онд амжиллтай сурч төгссөн байна. Мөн тус ондоо Мюнстeр хотын хөгжмийн сургуульд элсэн орж Профeссoр Вeйхaрт дээр суралцан 2000 онд бас л онцсайн дүнтэй төгссөн. Ингэж сурч байхдаа Монгол төгөлдөр хуурын мастeр курсийг Гeрман улсаас гадна Япон, Испани болон Еврoпын олон оронд сурч явжээ.
1996 оны 10 дугаар сард Италийн Пeскара хотод жил болгон зохиогддог камeр хөгжмийн “Rassegna Internationale Pescara Musica” ес дэх уралдаанд тэргүүн байрыг эзэлсэн байдаг. Тус уралдааны тэргүүн байрыг эзэлсэн анхны Монгол төгөлдөр хуур гэдэг эрхэм цол ч мөн түүнийх юм. Мөнгөнцацал нь Монгол Улсаас анх удаа Eврoпт уран чадварлаг тоглодгоороо нэрд гарсан төгөлдөр хуурч. Олон улсын төгөлдөр хуурчдын тэмцээн, концeртуудаас удаа дараалан олон шагнал авч байсан нь үүнийг гэрчилдэг.
Тэрээр 1999, 2001 онд Бeрлин хотын “Konzerthaus”-д өөрийн биe даасан төгөлдөр хуурын тоглолтууд хийсэн байдаг. 2006 онд тэнд сүүлчийн удаа Трио Мусарто хамтлагтайгаа тоглолт хийж байжээ. Мөнгөнцацaл хөгжмийн гурвалсан Трио Мусарто гэсэн хамтлагийг үүсгэн байгуулж, xамтлагийнхаа нэрийг өөрөө өгч байжээ.
Түүнчлэн 1999-2003 онд Дортмунд хотын хөгжмийн сургуулийн ассистeнтаар, мөн Мунстeр хотийн Мадригал хоорын хөгжимчнөөр тус тус ажиллаж байв. Түүнээс гадна 1999 оноос эхэлж төгөлдөр хуурын баг ба хөгжмийн пeдагoгooр Дортмунд хотын хувийн хөгжмийн институдэд ажиллаж байжээ. 2002-2005 онуудад Дeтмoлд хотын хөгжмийн дээд сургуульд мэргэжлийн төгөлдөр хуурч болохоор төгөлдөр хуурчийн шалгалтуудаа үргэлжлүүлсэн байдаг.
Авьяаслаг төгөлдөр хуурч Мөнгөнцацал 30 гаруйхан насандаа урлагийн их тайзаа, төрөл төрөгсдөө үүрд орхин одсон юм. Гэсэн ч түүний дэлхий дахинаа дуурсгасан нэр, Монголын нэрт төгөлдөр хуурч гэх алдар нь өнөө ч хадгалагдсан хэвээр байна.
Тод мэдээ
Олон улсын эрдэмтэн, судлаачид тарваган тахлын эсрэг хэрэгжүүлэх гарц шийдлийг хэлэлцэж байна
Олон улсын “Yersinia” симпозиум 15 дахь удаагийн хурал Монгол Улсын нийслэл Улаанбаатар хотноо болж байна. Хурлыг нээж, Эрүүл мэндийн сайд Ж.Чинбүрэн, ДЭМБ-ын Монгол дахь суурин төлөөлөгч Сокорро Эксаланте нар үг хэллээ.
Хоёр өдөр чуулах энэхүү хурлаар 11 улс орны эрдэм шинжилгээ, судалгааны 25 бүтээлийг хэлэлцэх юм.
Хурлын зорилго Монгол төдийгүй дэлхий нийтийн анхаарлын төвд буй тарваган тахлын эсрэг авч хэрэгжүүлэх жишиг туршлага, шинэ санаа солилцох, хамтын ажиллагаа эхлүүлэх, үр дүнтэй гарц шийдлүүдийг эрэлхийлэхэд оршиж байгаа юм.
Учир нь, сүүлийн жилүүдэд амьтнаас хүнд халдварлах зоонозын халдварт өвчин нэмэгдэж, зарим тохиолдол нь дэлхий дахиныг хамарсан цар тахлын хэмжээнд хүрэх болсон. Тодруулбал, ДЭМБ-аас өнгөрсөн онд шинэчлэн гаргасан “Шинэ болон цар тахал үүсгэх эрсдэл бүхий үүсгэгчийн жагсаалт”-д тарваган тахал өвчнөөс гадна вирус, нян, паразитаар үүсгэгддэг зоонозын гаралтай 20 гаруй халдварт өвчин оржээ. Иймд зоонозын гаралтай халдварт өвчнийг тандах, хянах, сэргийлэх, хариу арга хэмжээ авахад шинжлэх ухаанч, шинэ техник технологи иноваци шингэсэн арга хэмжээг хэрэгжүүлэх шаардлага үүссэн. Тиймээс Монгол Улс бодит хэрэгцээ шаардлагыг үнэлж, “Нэг эрүүл мэнд” үзэл баримтлалыг өргөжүүлэх, салбарын оролцоог нэмэгдүүлэх, хамтарсан зөвлөл болон дунд хугацааны төлөвлөгөө боловсруулан хэрэгжүүлэхээр ажиллаж байна.
Тарваган тахал “Yersinia pestis” гэх нянгаар үүсгэгддэг, амьтнаас хүнд халдварладаг аюултай халдварт өвчин юм. Монгол Улсын хувьд, 17 аймгийн 137 сум тарваган тахлын байгалийн голомттой бөгөөд энэ нь нийт нутаг дэвсгэрийн 28.3 хувийг эзэлж байна. Хамгийн сүүлд буюу өнгөрсөн сард Хөвсгөл аймагт тарваган тахал өвчний тохиолдол бүртгэгдэж, нэгдүгээр хавьтал болсон 100 гаруй иргэнийг тусгаарлахын зэрэгцээ тухайн аймаг, орон нутгийг хяналтад авч, хөл хорио тогтоох зэрэг арга хэмжээ аваад буй энэ цаг үед олон улсын эрдэмтэн судлаачид чуулж, гарц шийдэл эрэлхийлж буйгаараа энэхүү хурал онцлог бөгөөд ач холбогдолтой болж байна.
Гурван жил тутам зохион байгуулагддаг олон улсын “Yersinia” симпозиумыг анх 1972 онд Шведийн хант улсын Мальмё хотноо зохион байгуулж байжээ. “Yersinia” нянгийн олон янз байдал, бүтэц, физиологийн онцлог, хувьсал, эзэн амьтдын холбогдол, экологи, тархвар зүй, оношилгоо, хүнсний аюулгүй байдал, дархлаажуулалттай холбоотой асуудлыг голлон хэлэлцдэг тул энэ чиглэлийн олон улсын судлаачдын хамгийн том цугларалт болж байна гэж Зоонозын Өвчин Судлалын Үндэсний Төвөөс мэдээллээ.
Тод мэдээ
Өнөөдрөөс хуучин хязгаарлалтын дагуу тээврийн хэрэгслүүд хөдөлгөөнд оролцоно
Нийслэлийн Засаг даргын А/1176 дугаар захирамжийн дагуу наймдугаар сарын 27-ны өдрөөс есдүгээр сарын 16-ны 20:00 цагийг дуустал тээврийн хэрэгсэл улсын дугаарын тэгш, сондгойгоор замын хөдөлгөөнд оролцсон.
Харин өнөөдөр буюу энэ сарын 17-ны өдрөөс эхлэн хуучин хязгаарлалтын дагуу тээврийн хэрэгслүүд хөдөлгөөнд оролцоно. Тодруулбал,
1, 6-аар төгссөн дугаартай машинууд даваа гараг
2, 7-оор төгссөн дугаартай бол мягмар гараг
3, 8-аар төгссөн дугаартай бол лхагва гараг
4, 9-өөр төгссөн дугаартай бол пүрэв гараг
5, 0-ээр төгссөн дугаартай бол баасан гарагт 08:00-20:00 цагийн хооронд хөдөлгөөнд оролцохгүй.
Дугаарын хязгаарын бүс:
- 32-ын тойргоос 120 мянгатын уулзвар хүртэл,
- Саппорогийн уулзвараас Чулуун овооны тойрог хүртэлх авто зам хамаарна.
Ташрамд, нийслэлийн Засаг даргын 2020 оны А/1037 дугаар захирамжаар Улаанбаатар хотын авто замын ачааллыг бууруулах цогц арга хэмжээний хүрээнд нийслэл хотод бүсчлэл тогтоож, автомашины улсын дугаарын сүүлийн оронгоор хязгаарлаж хөдөлгөөнд оролцуулах зохицуулалтыг хийсэн байдаг.
Жолооч та бүхэн захирамжийн хэрэгжилтийг чандлан мөрдөж, замын хөдөлгөөнд соёлтой, анхаарал болгоомжтой оролцоно уу.
НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС
Тод мэдээ
Хоёр эмэгтэйн амь насыг онц хэрцгийгээр хөнөөсөн хэргийн урьдчилсан хэлэлцүүлэг өнөөдөр болно
2024 оны 6 дугаар сард 32 болон 16 настай хоёр эмэгтэйн амь насыг онц хэрцгийгээр хөнөөж, цогцсыг шүүгээ болон чемоданд нууж далдлахыг завдсан ноцтой хэрэг гарсан.
Тус хэргийг шүүхээр хэлэлцэхээс өмнөх урьдчилсан хэлэлцүүлэг өнөөдөр Баянгол, Хан-Уул, Сонгинохайрхан дүүргийн Эрүүгийн хэргийн анхан шатны тойргийн шүүхэд болохоор товлогдоод байна.
Тэгвэл шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлэг ямар асуудлуудын хүрээнд явагддаг талаар танилцуулъя.
Жич: Шүүхийн урьдчилсан хэлэлцүүлгээр яллах дүгнэлтэд заасан гэмт хэргийн хүрээнд талуудын гаргасан хүсэлт, гомдлоор, эсхүл шүүгч өөрийн санаачилгаар дараах асуудлыг хянан хэлэлцэж шийдвэр гаргана гэж Монгол Улсын Дээд Шүүхээс мэдээллээ.
-
Тод мэдээ2025/07/23
Хүүхдийг эцэг, эх, асран хамгаалагчийн зөвшөөрөлгүй хурдан морь унуулж байгаа нө...
-
Чөлөөт бүс2020/06/23
Нисдэг залуу Даниел Дуглас Хьюм
-
Тод мэдээ2021/02/04
УИХ-ын дарга Г.Занданшатар Баянхонгор аймгийн ахмад настан, малчдад 400 тонн хүн...
-
Тод индэр2023/08/08
Ж.Саруул: “Юнион”, “Лидер 80" сорт нь хог ургамал, өвчин ...