Бидэнтэй нэгдэх

Тод мэдээ

“Монголын нууц товчоон”-ыг дэлгэрэнгүй тайлбартайгаар бүтээлээ

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

Их эзэн Чингис хааны мэндэлсэн өдөр, “Монгол бахархлын өдөр”-ийг тохиолдуулан Монгол Улсын Ерөнхийлөгч Ухнаагийн Хүрэлсүхийн санаачилгаар бүтээсэн “Дэлгэрэнгүй тайлбартай Монголын нууц товчоон”-ы нээлт МУИС-ийн байранд боллоо.

Ерөнхийлөгч номын нээлтийн ёслолд оролцон, Монгол судлалыг нэр төртэйгөөр залгамжлан хөгжүүлж, “Монголын нууц товчоон” судлалын түүхэнд өндөр үнэлэгдэх бүтээл туурвисан эрдэмтэн судлаач нарт талархал илэрхийлэв.

Энэ бүтээл Чингис хаан болон түүний залгамжлагчдын бүтээсэн түүх, их өвийг алдаршуулан мөнхжүүлж, үндэсний эв нэгдлийг бататган бэхжүүлэхэд онцгой чухал хувь нэмэр оруулна гэдэгт итгэл төгс байгаагаа онцлов.

Мөн түүхт энэ өдрийг тохиолдуулан их хааны насан туршдаа баримталж явсан зарчим, хөвгүүд, охид, шадар түшмэд, цэргийн жанждаас эхлээд ард иргэддээ бие, хэл, сэтгэлээ хэрхэн авч явах, төр улсаа хэрхэн засах зэргийг зааж сургасан билиг сургаалыг сурвалжлан эмхэтгэсэн “Чингис хааны билиг сургаал” бүтээлийг ард түмэндээ өргөн барьж байгааг хэлэв.

Их Эзэн хааны билиг сургаалыг монголчууд бид үеийн үедээ ёс суртахуун, ажил, амьдралын мөрдлөг болгон дээдэлж явах учиртайг тэмдэглэв.

“Дэлгэрэнгүй тайлбартай Монголын нууц товчоон”-ы удиртгал хэсэг  ерөнхий ойлголт өгөх мэдлэг, мэдээлэл агуулсан бол үндсэн хэсэгт уг зохиолын эхийг монгол бичиг болон кириллээр буулган хөрвүүлж, утга агуулгыг нь нийтэд ойлгомжтой байдлаар тайлбарлажээ.

Түүхэн үг хэллэг, 400 гаруй түүхт хүн, улс гүрэн, овог аймаг, цол, үйл явдал, ёс заншил, зэвсэг хэрэглэл, газар усны нэрд хамаарах 4,300 орчим тайлбарыг хэл шинжлэл, сурвалж судлал, түүх, угсаатан судлал, соёл судлал, газар зүй, нэр зүйн үүднээс боловсруулснаараа хамгийн олон талыг хамарсан, хамгийн олон тайлбартай “Монголын нууц товчоон” болж байна.

Монголын түүх, хэл, соёл, уран зохиол, сурвалж судлал, газар зүй, нэр судлал зэрэг салбарын 25 эрдэмтэн хамтран жил гаруй хугацаанд бүтээсэн бөгөөд түүхийн судалгааны багийг Ц.Цэрэндорж, хэлний судалгааны багийг Ш.Чоймаа нар удирджээ.

“Монголын нууц товчоон” бол Их эзэн Чингис хаан, түүнийг залгамжлагчид хийгээд дөрвөн зуу гаруй түүхт хүмүүсийн амьдрал, үйл хэрэг, Их Монгол Улсын тулгар төр, гадаад харилцаа, байлдан дагуулал, нүүдэлчин ардын ахуй амьдрал, хэл яриа, шашин шүтлэг, зан үйл зэрэг Монголын төдийгүй Евроазийн түүхийн өргөн хүрээтэй асуудлыг яруу сайхнаар дүрслэн өгүүлсэн, түүх, хэл, соёлын үнэлж баршгүй сурвалж бичиг, утга зохиолын охь манлай, дахин давтагдашгүй үнэт бүтээл юм.

Тиймээс 1989 онд “Монголын нууц товчоон” зохиогдсоны 750 жилийн түүхт ойг олон улсын хэмжээнд өргөн тэмдэглэн өнгөрүүлэхийг ЮНЕСКО-ийн Гүйцэтгэх зөвлөл уриалсан түүхтэй.“Монголын нууц товчоон”-ыг дэлхийн 30 гаруй оронд, англи, азербайжан, болгар, герман, испани, итали, казах, унгар, марати, орос, перс, польш, солонгос, төвөд, тува, турк, франц, хятад, чех, эсперанто, япон зэрэг 30 гаруй хэлээр орчуулж, давхардсан тоогоор 150 гаруй удаа хэвлээд байна.

Их Монгол Улс, Эзэнт гүрний үед холбогдох судалгаа “Монголын нууц товчоон”-той салшгүй холбоотой учир хэл, түүх, соёл, аман зохиол, уран зохиол зэрэг олон талаас нь судлан шинжилсээр ирсэн юм.

Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Тод мэдээ

Ухаалаг хотын төслүүдэд Япон улстай хамтран ажиллах талаар санал солилцлоо

Огноо:

,

Нийслэлийн Засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай Япон улсын Газар, дэд бүтэц, тээвэр, аялал жуулчлалын яам болон Монгол дахь Японы Элчин сайдын яамны төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа.

Уулзалтаар төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд хамтран ажиллах боломжийн талаар санал солилцлоо.

Нийслэлийн Засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай “Нийслэлээс эдийн засгийн өсөлтийн тулгуур, иргэдийн амьдрах орчныг сайжруулахад голлох нөлөөг үзүүлдэг дэд бүтцийн салбартаа ихээхэн анхаарч, мега төслүүдийг эрчимтэй хэрэгжүүлж байгаа. Олон жилийн найрамдалт харилцаатай Япон улстай дэд бүтцийн салбарт төдийгүй ухаалаг хотын төслүүдэд хамтарч, дэмжиж ажиллахад таатай байх болно” гэдгээ илэрхийллээ.

Япон улсын Газар, дэд бүтэц, тээвэр, аялал жуулчлалын яамны Олон улсын төсөл хариуцсан дэд сайд Огасавара Кэничи “Улаанбаатар хотын дэд бүтцийн төслүүд тэр дундаа метроны төсөлд хамтран ажиллах боломжийг эрэлхийлж буйгаа онцлоод төр, хувийн хэвшлийн хамтарсан төслүүд нь Улаанбаатар хотын төдийгүй Монгол Улсын хөгжилд өндөр хувь нэмрээ оруулна гэдэгт итгэлтэй байна” хэмээв. Ухаалаг хот судалгааны төслийн ахлагч, Хот байгуулалтын газрын менежер Михара Такү “Манай баг Азийн олон оронд ухаалаг хотын төслүүдийг хэрэгжүүлж ирсэн арвин туршлагатай. Ялангуяа дрон ложистикийн тээвэр, 3D загвар боловсруулалт, тэдгээрийг авто замын хөдөлгөөнд хэрхэн ашиглах талаар Улаанбаатар хоттой хамтарч ажиллах хүсэлтэй байна” гэсэн юм.

Улаанбаатар хотын Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр дэвшилтэт технологийг ашиглан хотын нөөцийг үр ашигтай удирдаж, иргэдийн амьдрах орчныг сайжруулахад тогтвортой хөгжилд нийцсэн ухаалаг хотын төслүүд чухлаар тавигдах нь зүйтэй. Тиймээс мэдээллийн санг олон нийтэд нээлттэй байдлаар ашиглаж, дижитал орчныг бий болгоход Япон улстай хамтран ажиллахыг зорьж буйгаа илэрхийллээ. Улаанбаатар хотод ухаалаг хотын төслүүд үе шаттай хэрэгжиж байгааг уулзалтын төгсгөлд танилцууллаа.

Дэлгэрэнгүй унших

Тод мэдээ

"Сангийн далай" гэдэг газар гарсан хээрийн гал түймрийг бүрэн унтраалаа

Огноо:

,

Дорнод аймгийн Халхгол сумын Ялалт багийн "Сангийн далай" гэдэг газар гарсан хээрийн гал түймрийг өнөөдөр /2025.09.03/ 00:50 цагт цурамд оруулж, 01:30 цагт бүрэн унтраалаа.
 
Түймрийг унтраах ажиллагаанд аймгийн Онцгой байдлын газрын Халхгол сум дахь Гал түймэр унтраах, аврах 62 дугаар анги, Эрэн хайх, аврах анги, Сүхбаатар аймгийн Онцгой байдлын газрын Гал түймэр унтраах, аврах 47 дугаар анги, Халхгол сумын мэргэжлийн анги, “Петро-Чайна Дачин Тамсаг” ХХК-ийн ажилтнууд, орон нутгийн нийт 74 хүн, 13 автомашинтайгаар оролцсон юм.
Дэлгэрэнгүй унших

Тод мэдээ

Ухаалаг хотын төслүүдэд Япон улстай хамтран ажиллах талаар санал солилцлоо

Огноо:

,

Нийслэлийн Засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай Япон улсын Газар, дэд бүтэц, тээвэр, аялал жуулчлалын яам болон Монгол дахь Японы Элчин сайдын яамны төлөөлөгчдийг хүлээн авч уулзлаа.

Уулзалтаар төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн хүрээнд хамтран ажиллах боломжийн талаар санал солилцлоо.

Нийслэлийн Засаг даргын нэгдүгээр орлогч Т.Даваадалай “Нийслэлээс эдийн засгийн өсөлтийн тулгуур, иргэдийн амьдрах орчныг сайжруулахад голлох нөлөөг үзүүлдэг дэд бүтцийн салбартаа ихээхэн анхаарч, мега төслүүдийг эрчимтэй хэрэгжүүлж байгаа. Олон жилийн найрамдалт харилцаатай Япон улстай дэд бүтцийн салбарт төдийгүй ухаалаг хотын төслүүдэд хамтарч, дэмжиж ажиллахад таатай байх болно” гэдгээ илэрхийллээ.

Япон улсын Газар, дэд бүтэц, тээвэр, аялал жуулчлалын яамны Олон улсын төсөл хариуцсан дэд сайд Огасавара Кэничи “Улаанбаатар хотын дэд бүтцийн төслүүд тэр дундаа метроны төсөлд хамтран ажиллах боломжийг эрэлхийлж буйгаа онцлоод төр, хувийн хэвшлийн хамтарсан төслүүд нь Улаанбаатар хотын төдийгүй Монгол Улсын хөгжилд өндөр хувь нэмрээ оруулна гэдэгт итгэлтэй байна” хэмээв. Ухаалаг хот судалгааны төслийн ахлагч, Хот байгуулалтын газрын менежер Михара Такү “Манай баг Азийн олон оронд ухаалаг хотын төслүүдийг хэрэгжүүлж ирсэн арвин туршлагатай. Ялангуяа дрон ложистикийн тээвэр, 3D загвар боловсруулалт, тэдгээрийг авто замын хөдөлгөөнд хэрхэн ашиглах талаар Улаанбаатар хоттой хамтарч ажиллах хүсэлтэй байна” гэсэн юм.

Улаанбаатар хотын Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр дэвшилтэт технологийг ашиглан хотын нөөцийг үр ашигтай удирдаж, иргэдийн амьдрах орчныг сайжруулахад тогтвортой хөгжилд нийцсэн ухаалаг хотын төслүүд чухлаар тавигдах нь зүйтэй. Тиймээс мэдээллийн санг олон нийтэд нээлттэй байдлаар ашиглаж, дижитал орчныг бий болгоход Япон улстай хамтран ажиллахыг зорьж буйгаа илэрхийллээ. Улаанбаатар хотод ухаалаг хотын төслүүд үе шаттай хэрэгжиж байгааг уулзалтын төгсгөлд танилцууллаа.

Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Тод мэдээ1 цаг 50 минут

Ухаалаг хотын төслүүдэд Япон улстай хамтран ажиллах талаар санал сол...

Тод мэдээ1 цаг 59 минут

"Сангийн далай" гэдэг газар гарсан хээрийн гал түймрийг бүрэн унтраа...

Тод мэдээ2 цаг 2 минут

Ухаалаг хотын төслүүдэд Япон улстай хамтран ажиллах талаар санал сол...

Тод мэдээ2 цаг 5 минут

УИХ дахь АН-ын бүлгийн дарга О.Цогтгэрэл Шинэ Зеланд Улсын Парламент...

Тод мэдээ2 цаг 7 минут

Зөвшөөрөлгүй барилгын ажил эхлүүлсэн зөрчлийг арилгуулж байна

Тод мэдээ2 цаг 10 минут

Сондгой тоогоор төгссөн тээврийн хэрэгсэл өнөөдөр хөдөлгөөнд оролцон...

Өнөөдөр2 цаг 23 минут

Улаанбаатарт өдөртөө 23 хэм дулаан

Тод мэдээ2025/09/02

Б.Одбаяр: Улаанбаатар хотын гол авто замуудын 80 гаруй хувь буюу 232...

Тод мэдээ2025/09/02

Засгийн газар Монгол Улсын 2026 оны төсвийн төслийг УИХ-д өргөн бари...

Тод мэдээ2025/09/02

Д.Амарбаясгалан: Худалдаа, аж үйлдвэрийн танхимын тухай хуулийн шинэ...

Тод мэдээ2025/09/02

Европын холбоо Украинд цэрэг илгээх төлөвлөгөө боловсруулж байна

Тод мэдээ2025/09/02

Н.Пүрэвдорж: Метроны инженер зам тээвэр, төмөр зам, уул уурхайн салб...

Тод мэдээ2025/09/02

“Хүннү 2222” болон “Ривер гарден” хотхоны дунд холбоос зам б...

Тод мэдээ2025/09/02

Шинэ Зеланд Улсын Парламентын Төлөөлөгчдийн танхимын дарга Жерард Бр...

Тод мэдээ2025/09/02

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх ШХАБ-ын дээд түвшний уулзалтад ажиглагчаар ор...

Өнөөдөр2025/09/02

Улаанбаатарт өдөртөө 20 хэм дулаан байна

Өнөөдөр2025/09/02

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Тод индэр2025/09/01

Б.Ариунаа: Бид зумба бүжгийг зохиомол бус олон улсын стандартад нийц...

Тод мэдээ2025/09/01

Монгол Улсын Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүхийг БНХАУ-ын дарга Ши Жиньпин угт...

Тод мэдээ2025/09/01

Монгол Улсад албан ёсны айлчлал хийхээр Шинэ Зеланд Улсын Парламенты...

Тод мэдээ2025/09/01

Ерөнхийлөгч У.Хүрэлсүх гэргий Л.Болорцэцэгийн хамт БНХАУ-ын Тяньжин ...

Тод мэдээ2025/09/01

Есөн сарын нэгэн боллоо...

Өнөөдөр2025/09/01

Есдүгээр сарын 1-ний өдөр дугаарын хязгаарлалт үйлчлэхгүй...

Өнөөдөр2025/09/01

УБЦТС: Энэ долоо хоногт хийгдэх засварын хуваарь

Өнөөдөр2025/09/01

Улаанбаатарт өдөртөө 29 хэм дулаан

Тод мэдээ2025/08/29

Модны хоёрын авто замыг хааж, шугам сүлжээ шинэчилнэ

Тод мэдээ2025/08/29

Их Монгол Улсын гудамжнаас Оргил худалдааны төвийн уулзвар хүртэлх з...

Өнөөдөр2025/08/29

Улаанбаатарт өөртөө 20 хэм дулаан

Тод мэдээ2025/08/29

Дэлхийн банкны ОУСК ноолуурын салбарын бизнесийн орчны судалгаа хийн...

Өнөөдөр2025/08/29

Нийтийн тээврийн нэгдүгээр эгнээг чөлөөлснөөр автобус хүлээх хугацаа...

Санал болгох