Чөлөөт бүс
Баян-Өлгий аймгийн Бүргэдийн баярыг 2000 гаруй жуулчин сонирхжээ
“Бүргэдийн баяр-2019” арга хэмжээ Баян-Өлгий аймгийн Бугат сумын нутаг Саят толгой хэмээх газарт 2019 оны 10-р сарын 5, 6 өдрүүдэд боллоо. Энэхүү арга хэмжээнд Баян-Өлгий аймгийн 14 сумын 90 гаруй бүргэдчин оролцож, хурд хүч авхаалж самбаагаараа өрсөлдөн оролцлоо.
Баян-Өлгийн аймгийн Засаг даргын тамгын газар, БОАЖЯ, Бүргэдийн холбоо энэхүү арга хэмжээг хамтран 20 дахь жилдээ зохион байгуулж байна. Бүргэдийн баяраар бүргэдээ биедээ дасгасан байдал, ан агнахад сургасан байдлаар өрсөлдөж байна. Энэ үеэр казах түмний үндэсний тоглоом болох мөнгө шүүрэх, тулам булаалдах, хүүхэн хөөх уралдаан болж байна. 2018 онд гаднын 1000 орчим жуулчин энэхүү арга хэмжээг ирж сонирхож байсан бол энэ жил 2200 гаруй жуулчин ирж, казах түмний шувуучлах ан агнуур, соёл уламжлалтай танилцсан юм.
Шувуулахуйн зан үйлийг хамгийн сайн хадгалж үлдсэн улс орон бол Монгол Улс юм. Баян-Өлгий аймагт тэжээгдэж буй бүргэдийн 70 гаруй хувь нь 1-4 настай байдаг ба тэднийг 5-6 нас хүрмэгц байгальд эргүүлэн тавьдаг байна. Энэ нь бүргэдийн нөхөн үржих, тоо толгой өсөн нэмэгдэхэд ихээхэн ач холбогдолтой байдаг гэж үздэг. Бүргэд 2500-3000 метр өндрөөс хулгана, зурам зэрэг жижиг амьтдыг харах хурц хараатай бөгөөд голдуу үнэг, хярс, туулай, тарвага зэрэг амьтдаар хооллож, дунджаар 30-50 жил насалдаг байна.
Бүргэдээр ан хийх нь амьдрал ахуйн хэрэгцээг хангах төдийгүй, бас уламжлалт зан үйл, баяр наадам, уралдаан тэмцээнийг илүү сонирхолтой болгодог юм. Бүргэдийг барьж гэршүүлэхийн тулд, дэгдээхэй байхад нь барьж авах, зэрлэг бүргэдийг барьж гаршуулах гэх хоёр аргыг хэрэглэдэг ба бүргэдээр ан хийж гаршуулан сургахад нарийн арчилгаа, маш их хичээл зүтгэл шаарддагаас гадна, бүргэдийн хөлийн уяа, нүдний даруулга, суурин суудал, ац тулгуур, арьсан бээлий, тэжээлийн уут, аяга таваг зэрэг тусгай зориулалтын хэрэглэлүүд заавал байх шаардлагатай байдаг байна.
Чөлөөт бүс
Өнөөдөр Аугаа их Ялалтын баярын өдөр
Өнөөдөр тавдугаар сарын 9. Аугаа их Ялалтын баярын 80 жилийн ойн өдөр. Мөн хүн төрөлхтөн хор уршгийг нь хэзээ ч үл мартах аймшигт дайны утаагаар дэлхийг нөмөрч, 71 сая хүний халуун амийг авч одсон Дэлхийн хоёрдугаар дайн Европын бүс нутагт дуусч фашист Герман шударга ёсны төлөө тэмцэгч олон улсын эв нэгдлийн хүчний өмнө үг дуугүй бууж өгсөн түүхт өдөр.
Тус дайны үеэр амь үрэгдэгсдийн олонх нь энгийн иргэд, хүүхэд, эмэгтэйчүүд байсан гэдэг. Дэлхийн II дайнд 61 улс орон, дэлхийн хүн амын 80 орчим хувь оролцож, 110 сая гаруй хүн цэргийн албанд татагдсан тоо баримт бий. Дайны нийт өртөг нь 1944 оны ханшаар триллион америк доллар болсон нь түүхэн дэх хамгийн өндөр өртөгтэй дайн гэж тооцогддог.
Хүн төрөлхтний түүхэн дэх хамгийн том энэхүү зэвсэгт мөргөлдөөний үеэр тэр үеийн ЗХУ-ын дайчид фашистын Герман болон тэдний холбоотнуудын 600 дивизийг бут ниргэжээ. ЗХУ-ыг эзлэн авахаар төлөвлөж байсан Адольф Гитлерийн армийн цахилгаан дайны төлөвлөгөө Москвагийн дэргэдэх тулалдааны үеэр нуран унасан. Зөвлөлтийн дайчид Сталинградаас Берлин хүртэл ялалт байгуулж явахдаа фашистуудад эзлэгдсэн Европ тивийн талыг чөлөөлжээ. Фашистын Герман үг дуугүй бууж өгөх актад тавдугаар сарын 8-нд төв Европын цагаар 22.43 минут буюу Москвагийн цагаар тавдугаар сарын 9-ний 00.43 цагт гарын үсэг зурсан юм.
НҮБ-ын шийдвэрээр дэлхийн II дайны дурсамж, эвлэрлийн өдөр болгон энэ өдөр Орос улсад хүн төрөлхтний түүхийн хамгийн аймшигт дайнаас эргэж ирээгүй төрөл төрөгсдөө гэр бүл, төрөл төрөгсөд нь дурсан санаж, Парист Францын төрийн тэргүүн нэр нь тодорхойгүй цэргийн булшинд цэцэг өргөн, цэргийн анги ёслон жагсдаг байна. Германд энэ л өдрийг нацизмаас чөлөөлөгдсөн өдөр гэж хүндэтгэн тэмдэглэдэг.
1945 оны тавдугаар сарын 9. Монголчуудын хувьд ч нэн чухал түүхэн тэмдэглэлт өдөр. Монголчууд бид ч энэ дайны хор уршгийг чамгүй амсаж, эрэлхэг хөвгүүд маань эх орноо хамгаалан тулалдаж явсан түүх хуучраагүй байна. Фашизмын эсрэг тэмцэлд амь насаа алдсан дэлхийн улс орнуудын эрэлхэг хүмүүс, тэдний дунд цусаа урсган, эрэлхэгээр тулалдаж, тэмцэж асан Монгол угсаатан олон зуун охид, хөвгүүдийн гэгээн дурсгалыг бүгд чимээгүй мэхийн зогсож хүндэтгэе!
Чөлөөт бүс
Хачиг дайжуулагч, үргээгч бүтээгдэхүүн хэрэглэхийг зөвлөж байна
Чөлөөт бүс
Хачигт халдварын идэвхжилийн үе эхэлсэн тул хазуулахаас сэргийлээрэй
Хаврын улиралд буюу гуравдугаар сарын сүүлээс хачигт халдварын өвчлөл нэмэгддэг. Өнгөрсөн 2003-2024 онд хачигт халдварын нийт 3080 тохиолдол бүртгэгдэж байжээ. Харин 2025 оны гуравдугаар сарын 16-наас буюу хачгийн улирал эхэлснээс хойш хачигт хазуулсан гэх өгүүлэмжтэй 44 хүн ХӨСҮТ-д ханджээ.
Улмаар ХӨСҮТ-ийн нэгдүгээр тасагт хачигт риккетсиоз оношоор таван хүн хэвтэн эмчлүүлж байгаа аж. Эдгээр хүмүүс Төв, Завхан аймаг, Багануур дүүрэгт хачигт хазуулсан гэх өгүүлэмжтэй.
Хачигт хазуулсан тохиолдолд халуурах, толбон гөвдрүүт тууралт гарах, хазуулсан хэсэг хавдаж улайх, нүдний салст улайх зэрэг зовуурь илэрдэг. Иймээс агаар салхинд гарч, аялж зугаалахдаа малгай, тод өнгийн битүү хувцас өмсөж, 1-2 цаг тутамд өөрийнхөө болон хамт яваа хүмүүсийнхээ хувцсанд хачиг наалдсан эсэхийг сайтар шалгаж, хачигт хазуулахаас сэргийлээрэй.
Мөн хачигт хазуулсан тохиолдолд хэрхэн зөв арга хэмжээ авах талаар ХӨСҮТ-ийн цахим хуудаснаас харах боломжтой.
