Бидэнтэй нэгдэх

Чөлөөт бүс

Тоть үнэхээр гайхамшигтай төрмөл авьяастан...

Огноо:

,

Сэтгүүлч:

Бид кино, онигооноос тоть гэдэг амьтан хүнийг дууриан авиа гаргаж, ярьдгийг олонтаа харж, сонсдог. Тэгвэл тоть үнэхээр ийм төрмөл авьяастай гэнэ шүү. Ямар нэгэн юмнаас гарсан авиа болон хүний ярьж байгаа үгийг дуурайн хэлж чаддаг болохоор тоть шувууг тэжээх сонирхолтой хүн олон байдаг. 

Тоть шувуу Австрали, Индонез, Зүүн өмнөд Ази, Энэтхэг, Африк тивийн цөлөөс бусад хэсэг, Өмнөд америк, Мексикийн хэсэг нутагт хамгийн ихээр тархсан байдаг. Тоть шувуу үржлийнхээ үед унасан, ялзарсан модны хожуул, хонгилыг ухаж тэндээ үүр засч өндөглөдөг байна.

Жижиг тоть 18-19 хоног, том тоть 40-өөс дээш хоног өндгөө дардаг. Жижиг тоть 30-50 хоногт, том тоть гурван сарын дараа үүрнээсээ нисдэг. Тоть шувууны нэг гэм нь жимсний мод, тариалангийн талбайг сүргээрээ сүйтгэдэг явдал бөгөөд үүнээс болж Австрали, Африкт ихээр устгадаг байжээ. Харин одоо бол тотийг устгахыг хуулиар хорьсон.

Учир нь хүмүүс энэ шувууг ихэд сонирхож байгаль дээрээс нь барьж, гэрийн нөхцөлд тэжээдэг болсонтой холбон тайлбарлаж болох юм. Ялангуяа том тотийг ихээр сонирхон барьдаг болсноос өдгөө ховорджээ. Гэхдээ ихэнх том тоть олон улсын ховордсон ан амьтныг худалдаалах конвенцийн хавсралтад орсон болохоор "Улаан ном"-д оржээ. Харин жижиг тоть дотроо Австралийн долгионт тоть нь манай улсад сүрэглэн нисдэг болжмор шиг хэдэн зуугаараа сүрэглэн байдаг ажээ. 

Тоть шувууны арга эвийг олж чадах юм бол тэжээхэд хамгийн амар шувуунд тооцогддог. Аливаа зүйлийг сурахдаа ч гаргуун. Тиймээс тотийг "циркийн жүжигчин" болгох тохиолдол олонтаа. Хоол тэжээлийн тухайд ногоо, навч, жимсээр хооллодог бөгөөд гэрт тэжээж байгаа нөхцөлд заавал ногоо өгч байх хэрэгтэй гэнэ. Лууван, алим, байцаа гээд хүний өдөр тутамд хэрэглэдэг бүхий л төрлийн хүнсний ногоо, жимс жимсгэнийг амтархан зооглодог байна.

Мөн дэвтээсэн талх, чанасан төмс зэргийг ч өгч болно. Гэхдээ тотийг өдөрт нэг л удаа хооллодог гэдгийг бүү мартаарай. Харин торон дотор нь байх усыг тогтмол солих нь нэн чухал юм. Тоть шувууны хамгийн дуртай хоол нь самар. Гэхдээ самрыг их хэмжээгээр өгөх нь хориотой юм. Учир нь самар тослог ихтэй тул элэг нь өөхөлж, амьдрах хугацаа нь богиносох эрсдлийг дагуулдаг байна.

Самрыг идэж байгаа хоолных нь 20 хувиас илүү өгч болдоггүй. Шувуунд хүмүүс бидэн шиг шүд байхгүй болохоор идсэн хатуу үр, хоолыг нь шингээж өгөх зориулалттай булчинлаг ходоод гэж байдаг. Амьдрах нөхцөлийн хувьд тоть шувуу тасалгааны температурт дасан зохицож амьдарч чаддаг. Гэрийн нөхцөлд анхаарах хэд хэдэн зүйл байдгийн нэг нь нэвт салхилсан хүйтэн салхинд удаан байлгаж болохгүй.

Мөн халуун наранд гаргаж болдоггүй ажээ. Хэрвээ салхилуулах гэж байгаа бол торыг нь нар, сүүдэр хосолсон газарт байрлуулах нь зүйтэй гэнэ. Тоть өндөр насалдаг амьтны тоонд зүй ёсоор орно. Жижиг тоть 15-30 жил, дунд зэргийн тоть 40-50 жил, том тоть 70-80 жил, бүр 100 жил наслах тохиолдог бий. Тийм болохоор хүмүүс энэ амьтныг урт удаан наслахын бэлгэдэл болгон тэжээдэг байна. 

Дэлгэрэнгүй унших
АНХААРУУЛГА: УИХ-ын 2024 оны ээлжит сонгуулийн хуулийн холбогдох заалтын хүрээнд тус сайтын сэтгэгдэл хэсгийг түр хугацаанд хаасан болно.

Чөлөөт бүс

Хачиг дайжуулагч, үргээгч бүтээгдэхүүн хэрэглэхийг зөвлөж байна

Огноо:

,

Халдварт өвчин судлалын үндэсний төвөөс хачигт халдвараас урьдчилан сэргийлэхийг зөвлөлөө. Ой мод, өвс ихтэй газраар аялах, амрах үедээ хачигт хазуулахаас сэргийлж, цайвар өнгийн, битүү хувцас өмсөөрэй. 
 
2-3 цаг тутамд биедээ хачиг байгаа эсэхийг шалгаарай. Хачиг дайжуулагч, үргээгч бүтээгдэхүүн хэрэглэхийг зөвлөж байна.
 
Дэлгэрэнгүй унших

Чөлөөт бүс

Хачигт халдварын идэвхжилийн үе эхэлсэн тул хазуулахаас сэргийлээрэй

Огноо:

,

Хаврын улиралд буюу гуравдугаар сарын сүүлээс хачигт халдварын өвчлөл нэмэгддэг. Өнгөрсөн 2003-2024 онд хачигт халдварын нийт 3080 тохиолдол бүртгэгдэж байжээ. Харин 2025 оны гуравдугаар сарын 16-наас буюу хачгийн улирал эхэлснээс хойш хачигт хазуулсан гэх өгүүлэмжтэй 44 хүн ХӨСҮТ-д ханджээ. 

Улмаар ХӨСҮТ-ийн нэгдүгээр тасагт хачигт риккетсиоз оношоор таван хүн хэвтэн эмчлүүлж байгаа аж. Эдгээр хүмүүс Төв, Завхан аймаг, Багануур дүүрэгт хачигт хазуулсан гэх өгүүлэмжтэй.

Хачигт хазуулсан тохиолдолд халуурах, толбон гөвдрүүт тууралт гарах, хазуулсан хэсэг хавдаж улайх, нүдний салст улайх зэрэг зовуурь илэрдэг. Иймээс агаар салхинд гарч, аялж зугаалахдаа малгай, тод өнгийн битүү хувцас өмсөж, 1-2 цаг тутамд өөрийнхөө болон хамт яваа хүмүүсийнхээ хувцсанд хачиг наалдсан эсэхийг сайтар шалгаж, хачигт хазуулахаас сэргийлээрэй.

Мөн хачигт хазуулсан тохиолдолд хэрхэн зөв арга хэмжээ авах талаар ХӨСҮТ-ийн цахим хуудаснаас харах боломжтой.

Дэлгэрэнгүй унших

Чөлөөт бүс

10 мянга, 5000 төгрөгийн дэвсгэртийг 30 жилийн өмнө анх хэвлүүлжээ

Огноо:

,

Арван мянган төгрөгийн мөнгөн дэвсгэртийг анх 1995 онд хэвлүүлж, гүйлгээнд гаргаж байжээ. Нүүрэн талдаа Чингис хааны хөрөг, ар талдаа эртний Хархорин хотын дотоод талбайг дүрсэлсэн зураг бүхий энэ дэвсгэртийг анх хэвлүүлснээс хойш дөрвөн удаа шинэчилсэн байна.

Металл утас, усан хээ, тасралттай металл утсан болон товгор элемент, холограм дардас бүхий Соёмбо, хэт ягаан туяанд гэрэлтэж харагдах хамгаалалтын элемент, харааны бэрхшээлтэй иргэдэд зориулсан хамгаалалтын элемент бүхий уг мөнгөн тэмдэгтийг гүйлгээнд ашиглаж байна.

Сонирхуулахад, 5000-ын дэвсгэртийг мөн 1995 онд, 1000-ын дэвсгэртийг анх 1993 онд гүйлгээнд гаргасан бөгөөд мянгатын дэвсгэртийг найман удаа шинэчлэн хэвлүүлжээ.
Дэлгэрэнгүй унших
сурталчилгаа
Тод мэдээ2025/05/02

Энхтайваны өргөн чөлөө дагуух автобусны буудлуудыг халаас зогсоолгүй...

Тод мэдээ2025/05/02

“Зээлийн апплейкешны эрх нэмэгдүүлж өгнө” гэж бусдыг залилжээ

Тод мэдээ2025/05/02

Хүннү хотын тээвэр логистикийн талаарх мэргэжлийн холбоод, компаниуд...

Тод мэдээ2025/05/02

Ерөнхийлөгчийн ивээл дор Нөмрөгийн дархан цаазат газарт тахь нутагшу...

Тод мэдээ2025/05/02

“Чингис хаан” олон улсын нисэх буудал руу нийтийн тээврийн автоб...

Өнөөдөр2025/05/02

УИХ-ын чуулганы нэгдсэн хуралдаан /2025.05.02/

Өнөөдөр2025/05/02

УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар...

Өнөөдөр2025/05/02

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Өнөөдөр2025/05/02

Улаанбаатарт өдөртөө 10 хэм дулаан

Тод мэдээ2025/05/01

Хөх болон уушгиний хорт хавдартай өвчтөнүүдэд өндөр үр дүнтэй Швейца...

Тод мэдээ2025/05/01

“Баруун Сэлбэ” үйлчилгээний төвийн 1222 ам метр талбайг нийслэли...

Тод мэдээ2025/05/01

Тавдугаар сарын 15-наас МҮОНТВ, Гандан, ТБД Андууд орчмын халуун ус ...

Тод мэдээ2025/05/01

“Дугуйтай Улаанбаатар-2025” өдөрлөг тавдугаар сарын 10-ны өдөр т...

Тод мэдээ2025/05/01

ХӨСҮТ: Улаанбурхан өвчний лабораториор батлагдсан тохиолдол 1035 бол...

Тод мэдээ2025/05/01

АТГ: Авлигын эсрэг сургалтад 1099 албан тушаалтныг хамруулав

Өнөөдөр2025/05/01

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Өнөөдөр2025/05/01

УИХ: Өнөөдөр чуулганы нэгдсэн хуралдаанаар..

Өнөөдөр2025/05/01

Улаанбаатарт бага зэргийн бороо орно

Тод мэдээ2025/04/30

Л.Оюун-Эрдэнэ: “Эгийн голын УЦС” төслийг богино хугацаанд эхлүүл...

Тод мэдээ2025/04/30

Суррон унаж замын хөдөлгөөнд оролцсон 15 хүүхэд осолд өртжээ

Тод мэдээ2025/04/30

БНСУ-ын Үндэсний Ассамблейн дарга И Тэ Жүний дурсгалын хөшөөнд хүндэ...

Тод мэдээ2025/04/30

Хотын дарга Х.Нямбаатар логистикийн чиглэлээр үйл ажиллагаа явуулдаг...

Тод индэр2025/04/30

Н.Мөнхбаяр: Сэлбэ дэд төвийн газар чөлөөлөлтөөс татгалзсан 30 орчим ...

Өнөөдөр2025/04/30

УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын хороод

Өнөөдөр2025/04/30

УИХ: Өнөөдөр хуралдах ажлын хэсгүүд

Өнөөдөр2025/04/30

Улаанбаатарт өдөртөө 14 хэм дулаан

Өнөөдөр2025/04/29

УБЦТС: Өнөөдөр хийгдэх засварын хуваарь

Өнөөдөр2025/04/29

УИХ: Өнөөдөр хуралдах байнгын хороод

Өнөөдөр2025/04/29

УИХ: Өнөөдөр хуралдах намын бүлэг, ажлын хэсгүүд

Тод мэдээ2025/04/29

БНСУ-ын Үндэсний Ассамблейн дарга Ү Вон Шиг “Чингис хаан” үндэсн...

Санал болгох