Тод мэдээ
Арилжааны болон Төлбөрийн чадваргүйдлийн тухай хуулийн төслүүдийн талаарх мэдээллийг сонслоо
Арилжааны болон дампуурлын харилцааг зохицуулсан хууль, эрх зүйн орчныг боловсронгуй болгох асуудлыг судалж, санал, дүгнэлт гаргах, холбогдох хуулийн төсөл боловсруулах үүрэг бүхий ажлын хэсгийн хуралдаан 2025 оны гуравдугаар сарын 25-ны өдөр боллоо.
Хуралдаанд Хууль зүй, дотоод хэргийн яам болон Монгол Улсын Их Сургуулийн Хууль зүйн сургуулийн багш, хуульчдаас бүрдсэн дэд ажлын хэсгээс Арилжааны хуулийн болон Төлбөрийн чадваргүйдлийн тухай хуулийн төслүүдийг танилцуулав.
Улсын Их Хурлын гишүүн, ажлын хэсгийн ахлагч П.Сайнзориг хуулийн төслүүдийн үзэл баримтлал, концепцыг боловсруулах, холбогдох судалгааг хийх ажил багагүй хугацаанд үргэлжилснийг танилцуулж, төслийг боловсруулахад ажлын хэсгээс санал, чиглэл өгч тусгуулаад, Засгийн газраар өргөн бариулах нь зүйтэй гэсэн байр суурьтай байгаагаа хэлсэн юм.
Хуулийн төслүүдийн үзэл баримтлал, онцлох зарчмуудын талаар Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны Хууль зүйн бодлогын газрын хэлтсийн дарга Н.Жамьянхүү, тус хэлтсийн шинжээч О.Оюунзул нар танилцуулсан юм. Арилжааны хуулийн төсөлд гэрээнд итгэх итгэлийг нэмэгдүүлэх, биенес эрхлэгчдийн ашгийн төлөөх зорилгыг дэмжих, тэдний ажил үүргийн хүрээнд тогтсон заншил, түүний хэм хэмжээг хэрэглэх, бизнесийн ёс зүй, хариуцлагыг төлөвшүүлэх болон хэрэг, маргааныг түргэн шуурхай шийдвэрлэх зарчмуудыг тусгасан байна. Арилжаа эрхлэгчдийг Монголын Үндэсний худалдаа, аж үйлдвэрийн танхим бүртгэхээр төсөлд тусгасан бөгөөд бүртгэл нь арилжааны гэрээнд оролцогчдын хооронд харилцан итгэлцэл бий болох чухал хэрэглүүр болно гэдгийг хэлтсийн дарга Н.Жамьянхүү танилцуулгадаа онцолсон юм. Мөн арилжаа эрхлэгчийг төлөөлөх эрх, гэрээ хийсэн төлөөлөгчид тавигдах хязгаарлалтуудыг үл хэрэгсэх тохиолдлууд, арилжааны нэр, түүнийг хамгаалах, захиргааны болон бусад шийдвэр, хэрэг маргааныг шийдвэрлэх процессын үед бизнес эрхэгчийн ашиг олох зорилгыг хамгаалах зэрэг нарийвчилсан харилцааг зохицуулахаар төсөлд тусгасан байна. Түүнчлэн арилжааны гэрээний харилцааг нарийвчлан зохицуулж, мөнгөн зээлийн, санхүүгийн түрээсийн, франчайз, мерчандайзын, комиссын, аялал жуулчлалын болон илгээмж, тээвэрлэлтийн зэрэг гэрээний зохицуулалтыг хуульчилахаар тусгажээ.
Хуулийн төсөлд бизнес эрхлэгчдийн арилжааны үйл ажиллагааны онцлогийг харгалзан үзсэн нь онцлог болж буй бөгөөд Иргэний хуульд зааснаас илүү нарийвчилсан зохицуулалт бий болгож буйн зэрэгцээ арилжаа эрхлэгчдийн хоорондын маргааныг шийдвэрлэх илүү тодорхой нөхцлүүдийг тусгасан, уламжлалт заншлын хэм хэмжээг хэрэглэх практик хэрэглээний боломжийг бүрдүүлсэн зэрэг давуу талуудыг хуульчлах юм. Ингэснээр хувийн эрх зүйн системчлэл, хууль хэрэглээний нэгдмэл байдал илүү тодорхой болж, арилжааны маргаан үүсэх шалтгаан нөхцөл буурч, шуурхай шийдвэрлэгдэх, улмаар эдийн эдийн засгийн эргэлт сайжрах ач холбогдолтойг Хууль зүй, дотоод хэргийн яамны хэлтсийн дарга Н.Жамьянхүү танилцуулгадаа онцоллоо.
Төлбөрийн чадваргүйдлийн тухай буюу одоогийн Дампуурлын тухай хуулийг шинэчлэн найруулах хуулийн төсөлд энэ талаарх олон улсын эрх зүйн дэвшилтэт зохицуулалтуудыг тусгасан талаар шинжээч О.Оюунзул танилцуулав. Бизнесийн байгууллага төлбөрийн үүргийг гэрээнд заасны дагуу биелүүлж чадахгүй буюу төлбөрийн чадваргүй болох үйл явцыг бүртгэж, олон нийтэд нээлттэй мэдээлэх нь тухайн компанийн бизнесийн харилцагчид, хөрөнгө оруулагчдын эрсдлийг хаах ач холбогдолтойг тэрбээр онцлоод дампуурлын харилцаа, түүний ажиллагааг илүү тодорхой болгож байгаа гэдгийг тэмдэглэв. Одоо мөрдөгдөж байгаа Дампуурлын тухай хууль 1997 онд батлагдсан бөгөөд сүүлийн 10 жилийн хугацаанд дампуурлын 39 хэрэг шүүхээр шийдвэрлэгдсэний тав нь хариуцагчийн, 34 нь нэхэмжлэгчийн талд шийдэгдсэнээс хариуцагч ямар хэмжээний өр төлбөрийн харилцаа үүсгэсэн, тэр нь өөрийн хөрөнгийнх хэдэн хувьтай тэнцэхүйц байсан зэргийг мэдэх боломжгүй байгаа юм. Олон улсын эрх зүйн практикт компанийн төлбөрийн чадварыг бүртгэн, төлбөр төлөлтийг зогсоох, бэлэн мөнгөний урсгалын, балансын зэрэг аргыг хэрэглэн хянадаг зохицуулалтыг нэвтрүүлэхээр хуулийн төсөлд тусгаж буй талаар шинжээч О.Оюунзул танилцуулгадаа дурдсан юм. Мөн дампуурлын хэрэг үүсгэх нотлох баримтын шаардлага, уг нотлох баримтыг бүрдүүлэх боломжийг хэрэгжихүйц болгож холбогдох хуультай уялдуулах, нэхэмжлэлийн шаардлага баталгаажуулах ажиллагааг боловсронгуй болгох, тусгайлсан процессыг хуульчлах, дампуурлын хэрэг гүйцэтгэгчийн эрх зүйн байдал, ажилла нөхцлийг тодорхой болгох, дампуурлы болон татан буулгах харилцааны зааг ялгааг нарийвчлан тодорхойлох, дахин хөрөнгөжүүлэх төлөвлөгөө, төлбөр төлөлтийн хуваарийг шинэчлэх зэрэг нарийвчилсан олон зохицуулалтыг тусгасан байна.
Хуулийн төслүүд бизнесийн харилцаанд урь өмнө зохицуулагдаагүй шинэ харилцааг зохицуулж байгаа тул дэмжиж байгаагаа Улсын Их Хурлын гишүүн С.Цэнгүүн илэрхийлээд, ялангуяа Төлбөрийн чадваргүйдлийн тухай хууль чөлөөт зах зээлийн урсгалыг нээж байгаагаараа ихээхэн ач холбогдолтой гэдгийг онцолсон юм. Тэрбээр Ардчилсан Намын хуульдын бүлгийг оролцуулан Арилжааны Ерөнхий хуулийн болон Төлбөрийн чадваргүйдлийн тухай хуулийн төслүүдэд дүн шинжилгээ хийлгэж, санал дүгнэлт боловсруулснаа дараагийн хуралдаанд танилцуулахаар боллоо. Улсын Их Хурлын гишүүн М.Мандхай хуулийн төслүүдийг төр, хувийн хэвшлийн түншлэлийн болон монополыг хязгаарлахтай холбоотой эрх зүйн харилцаатай уялдуулах, мөн дампуурахаас урьдчилан сэргийлэх, эрсдлийг хаахтай холбоотой харилцааг төслүүдэд түлхүү тусгаж өгөх нь зүйтэй гэсэн саналыг хэллээ гэж Улсын Их Хурлын Хэвлэл мэдээллийн газраас мэдээлэв.
Тод мэдээ
Энхтайваны өргөн чөлөө дагуух автобусны буудлуудыг халаас зогсоолгүй болгоно
Энэ онд нийслэлийн хэмжээнд 10 байршилд шинээр зам барих бол 41 байршилд авто замыг шинэчилнэ. Тодруулбал, Саппорогийн уулзвараас Офицеруудын ордон хүртэлх авто замыг бүрэн шинэчлэх юм. Энэ хүрээнд Энхтайваны өргөн чөлөө дагуу автобусны буудлуудыг халаас зогсоолгүй болгоно. Ингэснээр нийтийн тээврийн автобус нэгдүгээр эгнээгээр чөлөөтэй зорчих боломж бүрдэх юм.
Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах, зохиомол түгжрэлийн шалтгааныг арилгах, нийтийн тээвэр хоорондын зайг алдагдуулахгүй байх зорилгоор 2022 оноос эхлэн зам дагуух зогсоолуудыг үе шаттай хааж байгааг нийслэлийн Замын хөгжлийн газрын дарга Б.Одбаяр онцолж байлаа.
Түүнчлэн Энхтайваны өргөн чөлөөний авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажлыг өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 2-ны өдрөөс эхэлсэн. Ингэхдээ иргэдэд саад учруулахгүйгээр шөнийн цагаар буюу 22:00-06:00 цагийн хооронд авто замыг засварлан шинэчилж байна. Харин асфальтбетон хучилтыг амралтын өдрүүдэд хийж байгаа юм.
НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС
Тод мэдээ
“Зээлийн апплейкешны эрх нэмэгдүүлж өгнө” гэж бусдыг залилжээ
Иргэн Б.П нь фэйсбүүк цахим орчинд “Nary Narut, Shimer shimka, Suki Nay, Anujin, Marlaa Marlaa, kimmyya InkIop” гэх нэртэй хуурамч хаяг нээн, түүнийгээ ашиглаж, “Токи.мн, Ленд.мнь Hipay” зэрэг зээлийн аппликейшны эрх нэмэгдүүлнэ" гэх зар оруулж хэрэглэгчийн нэвтрэх нэр, нууц үгийг хууль бусаар авч тухайн мэдээллээр иргэдийн цахим мэдээллийн сүлжээнд зөвшөөрөлгүйгээр нэвтэрч, олон удаагийн үйлдлээр зээл авч залилах, хулгайлах гэмт хэргийг үйлдэн их хэмжээний ашиг олж, амьдралын эх үүсвэрээ болгосон хэргийг илрүүлж, мөрдөн шалгах ажиллагааг үргэлжлүүлж байна.
Шалгалтын явцад гэмт этгээдүүд нь тухайн үйлдлийн аргыг ашиглаж, олон иргэдийг хохироосон байж болзошгүй нөхцөл байдал тогтоогдож байгаа тул дээрх нэр бүхий цахим фэйсбүүк хаягтай холбогдон зээлийн аппликейшны эрхээ нэмэгдүүлэх гэж хувийн мэдээллээ өгч, залилах гэмт хэргийн хохирогч болсон иргэд цагдаагийн байгууллагын 8822-2255 дугаарт холбогдохыг зөвлөлөө.
Хувийн мэдээллээ алдах нь цахим гэмт хэргийн хохирогч болох гол шалтгаан болж таныг санхүүгийн эрсдэлд оруулах аюул дагуулдаг гэдгийг ямагт анхаарч, таатай санал бүхий мэдээллүүдэд хянуур байж, дээр дурдагдсан эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэхийг анхааруулж байна.
Тод мэдээ
Хүннү хотын тээвэр логистикийн талаарх мэргэжлийн холбоод, компаниудын саналыг сонсож, ажлын хэсэг байгууллаа
Улаанбаатар хотын хүн ам өсөх тусам тээвэр логистикийн цогц, шинэлэг шийдэл хэрэгтэй болсон. Тиймээс Хөшигийн хөндийн нисэх онгоцны буудлыг түшиглэсэн анхны дагуул хот Хүннү хотод тээвэр логистикийн нэгдсэн төвийг нийт 1019 га талбайд барина. Үүнээс 400 га талбайд тээвэр логистикийн бүсийг байгуулах юм.
Тээвэр логистикийн бүс байгуулахтай холбогдуулан мэргэжлийн холбоод, үйл ажиллагаа эрхлэгч компаниуд, экспертүүдтэй өнөөдөр хотын дарга Х.Нямбаатар болон нийслэлийн холбогдох албан тушаалтнууд уулзаж, санал бодлыг нь сонсож, хэлэлцүүлэг хийлээ. “Хүннү хотын тээвэр логистикийн бүсийн хөгжлийн стратеги” хэлэлцүүлгээр оролцогчдын санал хүсэлтийг сонсож, тээвэр логистикийн төвийн төлөвлөлтөд тусгах ажлын хэсгийг байгууллаа. Ажлын хэсгийн ахлагчаар нийслэлийн Санхүү, эдийн засаг, хөгжлийн бүтээн байгуулалтыг эрчимжүүлэх төсөл, хөтөлбөрийн зохицуулагч Л.Хосбаяр ажиллана.
Хэлэлцүүлгийн үеэр хотын дарга Х.Нямбаатар үг хэлэхдээ Улаанбаатар хотыг 2040 он хүртэл хөгжүүлэх хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөнд одоогийн суурьшлыг задлах дагуул хотын төлөвлөлтийг тусгасан. Хөшигийн хөндийн олон улсын нисэх онгоцны буудлыг түшиглэсэн анхны дагуул хотод тээвэр логистикийн бүсийг бий болгох нь олон давуу талтайг онцоллоо.
Өнөөгийн Улаанбаатар тээвэр логистикийн хувьд үр ашиг, бүтээмж багатай, ажиллагаа ихтэй. Төмөр замын өртөөн дээр ирсэн чингэлгүүдийг гар аргаар ангилан ялгаж, 10 терминал руу цөөн тооны вагоноор түгээдэг. Нэг чингэлэгт ногдох зардал өндөр. 10 терминал бүрийн тоног төхөөрөмжийг бүрэн хүчин чадлаар ашигладаггүй. Терминалууд дээр буусан ачааны 40 орчим хувийг эргэж орон нутагт түгээдэг. Логистик компани бүр өөрийн талбайтай болох хүсэлтэй боловч нийслэлд зай талбай байхгүй. Хүннү хотын тээвэр логистикийн нэгдсэн төв байгуулагдсанаар эдгээр асуудлыг бүрэн шийдвэрлэх боломжтойг хэлэлцүүлэгт оролцогчид хэлж байлаа.
Хэлэлцүүлэгт Хүннү хотын Захирагчийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэгч, Засгийн газрын бүрэн эрхт төлөөлөгч М.Батбаяр “Хүннү хотын тээвэр, логистикийн бүсийн төлөвлөлт”, Улаанбаатар хотын Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр “Улаанбаатар хотын 2040 он хүртэлх хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөний тээвэр, логистикийн төлөвлөлт”, Монголын тээвэр логистикийн түншлэл мэргэжлийн холбооны ерөнхийлөгч А.Мөнхболд “Төр-хувийн хэвшлийн түншлэлийн эрх зүйн орчин: Боломж ба сорилтууд” сэдвээр илтгэл хэлэлцүүлэв.
Хүннү хотын тээвэр логистикийн нэгдсэн төв байгуулагдсанаар дараах ач холбогдолтой.
- Монгол Улсын худалдаа, тээврийн дэд бүтцийг сайжруулж, өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх,
- Тээвэр логистикийн зардлыг бууруулж, эдийн засаг, бизнесийн өсөлтөд эерэг нөлөө үзүүлэх,
- Олон улсын техник, технологийг нутагшуулан, хотын доторхи ачаа урсгалыг зохион байгуулах,
- Улаанбаатар хотын түгжрэлийг бууруулах, төмөр замын эрчмийг зохицуулах,
- Логистик төвүүдийн агуулахуудыг хотоос гаргаж, хадгалалтын зардлыг бууруулах,
- Орон нутаг руу чиглэсэн барааны урсгалыг хотын гадна талд төвлөрүүлэх давуу талтай.
