Тод мэдээ
"Мөргөлийн эгшиг" хүндэтгэлийн тоглолт боллоо
XVII жарны “Үзэсгэлэн болгогч” усан туулай жилийн шинийн 8-ны билэгт сайн өдөр Манба Дацан хийдийнхэн хөл ихтэй өнжлөө. Олон олон үйл явдал давхацсан энэ өдөр Бусдад Туслахуй Анагаах Ухааны Манба Дацан хийд, Монгол Улсын Морин хуурын чуулга хамтран жил бүр уламжлал болгон зохион байгуулдаг "Мөргөлийн эгшиг" цэнгүүн 20 дахь жилдээ эгшиглэв.
Мөн Манла бурханы хот мандал – Лолан жинхорыг равнайлсан бол уламжлалт Цагаан сарын их ерөөлөө хурж, Манла бурхандаа тахил өргөн, Их Манла, Оройн ерөөлөө хурж, ард олноо даатгалаа.
ШИНИЙН 8-НЫ ИХ ХУРАЛ
Шинийн 15-ны энэ өдрүүдэд Цагаан сарын их ерөөлийг хурдаг билээ. Тодруулбал, Монгол газар "Чойнпрүл молом" буюу 15 хоногийн их ерөөл хурах зан үйлийг Өндөр гэгээн Занабазар санаачлан, Их хүрээнээ тогтоон журамлажээ. Энэ их ерөөлийн хурал нь Монголын цагаан сартай давхцан тохиодог юм.
Будда Шагжамүни 57 сүүдэртэйдээ одоогийн Энэтхэгийн Утар мужийн Сахитамахэд Жайна шашны Дэртига бөгөөд тэрсүүдийн зургаан багшид 15 хоногийн турш номын хүч чадал рид хувилгаан үзүүлэн ялан дийлсэн юм. Энэ түүхэн үйл явдлыг санан дурсаж байхын тухайд Богд лам Лувсандагва /1357-1419/ Рибугэданнамбаржалбалин хийдийг байгуулж, улмаар "Лхасын Их ерөөл" хурах болсон нь Бурханы шашинтнуудын эрхэмлэх зан үйл болон тогтжээ.
Шинийн 8-ны энэ өдөр мөн Их Манла, Манлын дончид, Манлын лхого, Оройн ерөөлийг тус тус хурдаг бөгөөд Манба Дацан хийдийн лам хуврагаас гадна, Оточ Манрамба Их Сургуулийг төгсөгч шүнгийн эмч нар оролцдогоороо онцлогтой юм.
Манла бурхныг урин залж, тахил өргөн, айлтгал даатгал айлтгаж, Манла бурханы хот мандлыг бүтээж, түүнийгээ гороолон тойрч буян хийн, хамаг амьтныг өвчин зовлонгүй байхын тухайд даатгадаг томоохон хурал юм. Энэ зан үйл нь Ламын чодва буюу Багшийн тахилгаар эхлэх бөгөөд Богд лам тэргүүтэй мэргэдийн шавдан солдэв буюу өлмий бат оршоох ерөөл, Найман Манла бурхны тахилгын зан үйл, ухиал өргөх, мандал өргөх сэлт, Сайн явдлын ерөөлийн хаан, хураангуй, их хураангуй, дэлгэр Манла бурхдын соёрхол тавих ерөөл зэргийг гүйцэд багтааж горимлон эрэмбэлсэн зан үйлийн цогц юм.
Тахилга уншлагын зан үйл төгсгөлийн хэсэгт сүсэгтэн, өглөгийн эзэд, хийдийн хуврагуудын хамт мянган тахил бүхий Манла бурхны заларч буй хот мандалд 1000 удаа сунаж мөргөн, Манла бурхны тарнийг 1000 удаа тоолон уншдаг. Мөн Манла бурхны хот мандлыг 1000 удаа гороолно. 1000 удаа мөргөхдөө тэргүүлшгүй цагаас хураасан хийгээд энэ насанд санаатай болон санамсаргүй бие, хэл, сэтгэлээр үйлдсэн, үйлдүүлсэн, бусад хүмүүсийн нүглийн үйлэнд даган баяссан гэх мэт бүх нүгэл хилэнцээ гэмшин наминчилж, хойшид үйлдэхгүй хэмээн боомтлох сэтгэлийг хатуу чанд үүсгээд, унал доройтол, өвчин, цаг бусын үхэл, ад, дөрвөн зүйлийн саад зэтгэр, лус, гараг адын хорлол, лусын хорлол, Бүднарын хорлол зэргээс гэтэлж, өвчингүй амгалан, үгүйрэлгүй дорвилог болохын шалтгаан, нөхцлийг цогцлоолоо гэх бодлыг өөртөө үүсгэх учиртай. Мөн өөрийн хийгээд бусдын хүссэн санаа номыг ёсчлон бүтээсэй, хойд төрөл тутамдаа бурханы шашинтай учраасай гэх ерөөлийн сэтгэлийг үүсгэдэг.
Сунаж мөргөж буй нь бурхны шашны долоон гишүүнт буяны үйлийн эхнийх нь юм. Бусад хүмүүсийн буяны үйлд даган баясаж буй нь долоон гишүүнт буяны үйлийн дөрөв дэх нь билээ. Бурхны зүрхэн тарнийг 1000 удаа уншиж буй нь Манла бурхны лагшин, зарлиг, тааллын эрдэм увидасыг өөртөө шингээж буй үйл бөгөөд хэлээр үйлдсэн дөрвөн зүйл нүгэл хилэнцийг арилгаж буй үйл юм. 1000 удаа хот мандлыг гороолж буй нь хойд төрөлдөө Манла бурхны оронд төрөхийн билгэ зохиож, ерөөл тавьж буй үйл юм.
"МӨРГӨЛИЙН ЭГШИГ" ТОГЛОЛТ
... Буман өнгөт лагшингаараа
Бусдын тусыг бүтээгч
Бурхан Манла таньдаа
Биеийн нүглийг ариусган мөргөе, мөргөе
Үлэмж үнэн зарлигаараа
Өвчин зовлонг арилгагч
Өршөөлт Манла таньдаа
Хэлний хилэнцийг ариусган залбиръя, залбиръя...
Монгол Улсын Гавьяат эмч, Хамба лам Д.Нацагдоржийн үг, Монгол Улсын Хөдөлмөрийн баатар, Төрийн шагналт, Ардын жүжигчин Д.Лувсаншаравын ая “Мөргөлийн эгшиг” энэ дууг 23 жилийн өмнө анх Хаврын тэргүүн сарын шинийн найманд Манба Дацан хийдэд Монгол Улсын Морин хуурын чуулгыг урин залж эгшиглүүлж байлаа. Түүнээс хойш өнөөдрийг хүртэл “Мөргөлийн эгшиг” шашин соёлын уг цэнгүүнийг жил бүрийн Хаврын тэргүүн сарын шинийн найманд уламжлал болгон зохион байгуулсаар ирсэн юм.
Энэ удаагийн цэнгүүнд Морин хуурын чуулгын дөрвөл, Монгол Улсын Гавьяат жүжигчин, олноо дархад дууны хэмээн алдаршсан Б.Даариймаа, Монгол Улсын Гавьяат жүжигчин С.Цэрэндорж, СТА, дуучин Ө.Цэрэнчунт, “Увертюра” хамтлагийн ахлагч, дуучин Г.Пүрэвдагва нар ая дууныхаа дээжийг өргөн, хурсан олны сонорыг мялаалаа.
МАНЛА БУРХАНЫ ХОТ МАНДАЛ – ЛОЛАН ЖИНХОР
Шинийн наймны билгэт сайн энэ өдөр МУЭСТ Манба Дацангийн хамт олон Манла бурханы хот мандал - Лолан Жинхорыг равнайлан залах буян номын нээлтийн ажиллагаа давхар боллоо.
Манла бурхад, бусад сахиус нөхөр сэлт хамт заларч ариун дагшин орны дүр байдал орд харшийг гадаад дотоод орчинтой нь бодитойгоор их эрдэнэсээр, эрдэнэсийн өнгө будагаар зурж бүтээсэнийг, орд "Жинхор" буюу "Хот мандал" хэмээдэг. Тодруулбал, Манла бурханы ариун орон хийдийг эрдэнийн өнгө будгаар бүтээдэг хот мандлыг Дүлцон жинхор, мод, алт, мөнгө, зэсээр сийлж, урлан бүтээснийг Лолан жинхор гэдэг.
Манба Дацан хийдэд бүтээсэн энэхүү Лолан хот мандал нь суурийн болон бодит хэсгийг оролцуулбал 3х3 метрийн өргөнтэй, 3,5 метрийн өндөртэй бөгөөд монголчуудын өнгөрсөн үеийг авч үзэхэд ийм хэмжээний Манлын Лолан хот мандлыг бүтээж байсан тохиолдол түүхийн хуудсанд хараахан тэмдэглэгдээгүй байна. Уг Лолан хот мандал нь найман Оточ бурхад хийгээд 51 бурхан сахиусын шүтээнийг багтаасан томоохон хэмжээний түүхэн буяны болон соёлын өвийн бүтээлт үйл хэрэг билээ. Лолан жинхор бол хүмүүсийн оюун санаанд бясалгалаар гэрэлтдэг ном.
Энэхүү Манла бурханы хот мандлыг Хамба лам Д.Нацагдорж, урлахуйн ухаан судлаач лам нарын хамт гаргасан нарийн тэг зураглалаар Гүмбүм дахь мэргэжлийн дархчуул зэсээр цутгаж, бүхэлд нь цэвэр алтаар бүрж бүтээсэн. Мөн Монголын уран дархан Д. Пүрэвсүрэн болон түүний дархчуудын баг үнэт эрдэнийн чулуугаар чимэглэсэн болно. Харин хот мандлын арын ханан дахь АУ-доктор Г.Одонцэцэгийн гаргасан зураглал болох “Эмийн ой цэцэрлэг”, Манла бурханы айлдвар анагаах ухааны зарлиг шүнг сонсож буй тэнгэр, арш, тэрсүүд, дотоодын нөхдийг Монгол зургийн аргаар СУИС-ийн багш нар, Монгол зургийн төгсөх курсын оюутнууд курсын ажлынхаа хүрээнд зурж бүтээжээ.
Манла бурхадын хот мандлыг бүтээснээр:
- Монголын Бурханы шашны соёлын өв санг бүтээн хойч үедээ өвлүүлэн үлдээж байна.
- Манла бурхантай холбоотой судар тарни ёсыг бясалгах цаглашгүй буян хураах тус эрдэм ихтэй.
- Судалгаа шинжилгээ сургалт сонсох, санах, бясалгах, ач холбогдолтой.
- Судлагдахууныг дэлгэрүүлж оюун мэдлэгээ арвижуулах тус эрдэмтэй.
- Суралцагчдын гарын авлага хэрэглэгдэхүүн болно.
- Таван мэдрэхүй дамжуулан бие, сэтгэлийн амар амгалан адис жинлавыг хүртэх болно.
- Бие хэл сэтгэлийн оюун санаа бясалгалын өндөр ач холбогдолтой.
- Байгалийн гай гамшиг, гадна, дотны барцад саадыг арилгаж улс гүрнийг амгалан жаргалантай байлгаж өөр хоорондоо эв түнжинтэй, эрүүл саруул, эрдэм мэдлэгтэй, эд агуурстай байх ач холбогдолтой.
- Лолан хот мандлыг харах, эргэл мөргөл хийх сэтгэлдээ бодох төдий ч буян асар ихээр хураах болно. Нүгэл хилэнцийг ариусган арилгаж, гурван муу заяанд үл төрнө. Олон амьтныг өвчин зовлонгоос хагацуулах, урт удаан наслуулж, санасан хэрэг бүхнийг бүтээж,
буян их хураалгаж, нас буяны авшиг хүртээж, хожим хойно гэгээрэлд хүрч бурханы ариун орон дэважинд төрөх тэргүүтэн тус эрдэм цаглашгүй болно.
Тод мэдээ
Энхтайваны өргөн чөлөө дагуух автобусны буудлуудыг халаас зогсоолгүй болгоно
Энэ онд нийслэлийн хэмжээнд 10 байршилд шинээр зам барих бол 41 байршилд авто замыг шинэчилнэ. Тодруулбал, Саппорогийн уулзвараас Офицеруудын ордон хүртэлх авто замыг бүрэн шинэчлэх юм. Энэ хүрээнд Энхтайваны өргөн чөлөө дагуу автобусны буудлуудыг халаас зогсоолгүй болгоно. Ингэснээр нийтийн тээврийн автобус нэгдүгээр эгнээгээр чөлөөтэй зорчих боломж бүрдэх юм.
Замын хөдөлгөөний аюулгүй байдлыг хангах, зохиомол түгжрэлийн шалтгааныг арилгах, нийтийн тээвэр хоорондын зайг алдагдуулахгүй байх зорилгоор 2022 оноос эхлэн зам дагуух зогсоолуудыг үе шаттай хааж байгааг нийслэлийн Замын хөгжлийн газрын дарга Б.Одбаяр онцолж байлаа.
Түүнчлэн Энхтайваны өргөн чөлөөний авто замын засвар, шинэчлэлтийн ажлыг өнгөрсөн дөрөвдүгээр сарын 2-ны өдрөөс эхэлсэн. Ингэхдээ иргэдэд саад учруулахгүйгээр шөнийн цагаар буюу 22:00-06:00 цагийн хооронд авто замыг засварлан шинэчилж байна. Харин асфальтбетон хучилтыг амралтын өдрүүдэд хийж байгаа юм.
НЗДТГ-ЫН ХЭВЛЭЛ МЭДЭЭЛЭЛ, ОЛОН НИЙТТЭЙ ХАРИЛЦАХ ХЭЛТЭС
Тод мэдээ
“Зээлийн апплейкешны эрх нэмэгдүүлж өгнө” гэж бусдыг залилжээ
Иргэн Б.П нь фэйсбүүк цахим орчинд “Nary Narut, Shimer shimka, Suki Nay, Anujin, Marlaa Marlaa, kimmyya InkIop” гэх нэртэй хуурамч хаяг нээн, түүнийгээ ашиглаж, “Токи.мн, Ленд.мнь Hipay” зэрэг зээлийн аппликейшны эрх нэмэгдүүлнэ" гэх зар оруулж хэрэглэгчийн нэвтрэх нэр, нууц үгийг хууль бусаар авч тухайн мэдээллээр иргэдийн цахим мэдээллийн сүлжээнд зөвшөөрөлгүйгээр нэвтэрч, олон удаагийн үйлдлээр зээл авч залилах, хулгайлах гэмт хэргийг үйлдэн их хэмжээний ашиг олж, амьдралын эх үүсвэрээ болгосон хэргийг илрүүлж, мөрдөн шалгах ажиллагааг үргэлжлүүлж байна.
Шалгалтын явцад гэмт этгээдүүд нь тухайн үйлдлийн аргыг ашиглаж, олон иргэдийг хохироосон байж болзошгүй нөхцөл байдал тогтоогдож байгаа тул дээрх нэр бүхий цахим фэйсбүүк хаягтай холбогдон зээлийн аппликейшны эрхээ нэмэгдүүлэх гэж хувийн мэдээллээ өгч, залилах гэмт хэргийн хохирогч болсон иргэд цагдаагийн байгууллагын 8822-2255 дугаарт холбогдохыг зөвлөлөө.
Хувийн мэдээллээ алдах нь цахим гэмт хэргийн хохирогч болох гол шалтгаан болж таныг санхүүгийн эрсдэлд оруулах аюул дагуулдаг гэдгийг ямагт анхаарч, таатай санал бүхий мэдээллүүдэд хянуур байж, дээр дурдагдсан эрсдэлээс урьдчилан сэргийлэхийг анхааруулж байна.
Тод мэдээ
Хүннү хотын тээвэр логистикийн талаарх мэргэжлийн холбоод, компаниудын саналыг сонсож, ажлын хэсэг байгууллаа
Улаанбаатар хотын хүн ам өсөх тусам тээвэр логистикийн цогц, шинэлэг шийдэл хэрэгтэй болсон. Тиймээс Хөшигийн хөндийн нисэх онгоцны буудлыг түшиглэсэн анхны дагуул хот Хүннү хотод тээвэр логистикийн нэгдсэн төвийг нийт 1019 га талбайд барина. Үүнээс 400 га талбайд тээвэр логистикийн бүсийг байгуулах юм.
Тээвэр логистикийн бүс байгуулахтай холбогдуулан мэргэжлийн холбоод, үйл ажиллагаа эрхлэгч компаниуд, экспертүүдтэй өнөөдөр хотын дарга Х.Нямбаатар болон нийслэлийн холбогдох албан тушаалтнууд уулзаж, санал бодлыг нь сонсож, хэлэлцүүлэг хийлээ. “Хүннү хотын тээвэр логистикийн бүсийн хөгжлийн стратеги” хэлэлцүүлгээр оролцогчдын санал хүсэлтийг сонсож, тээвэр логистикийн төвийн төлөвлөлтөд тусгах ажлын хэсгийг байгууллаа. Ажлын хэсгийн ахлагчаар нийслэлийн Санхүү, эдийн засаг, хөгжлийн бүтээн байгуулалтыг эрчимжүүлэх төсөл, хөтөлбөрийн зохицуулагч Л.Хосбаяр ажиллана.
Хэлэлцүүлгийн үеэр хотын дарга Х.Нямбаатар үг хэлэхдээ Улаанбаатар хотыг 2040 он хүртэл хөгжүүлэх хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөнд одоогийн суурьшлыг задлах дагуул хотын төлөвлөлтийг тусгасан. Хөшигийн хөндийн олон улсын нисэх онгоцны буудлыг түшиглэсэн анхны дагуул хотод тээвэр логистикийн бүсийг бий болгох нь олон давуу талтайг онцоллоо.
Өнөөгийн Улаанбаатар тээвэр логистикийн хувьд үр ашиг, бүтээмж багатай, ажиллагаа ихтэй. Төмөр замын өртөөн дээр ирсэн чингэлгүүдийг гар аргаар ангилан ялгаж, 10 терминал руу цөөн тооны вагоноор түгээдэг. Нэг чингэлэгт ногдох зардал өндөр. 10 терминал бүрийн тоног төхөөрөмжийг бүрэн хүчин чадлаар ашигладаггүй. Терминалууд дээр буусан ачааны 40 орчим хувийг эргэж орон нутагт түгээдэг. Логистик компани бүр өөрийн талбайтай болох хүсэлтэй боловч нийслэлд зай талбай байхгүй. Хүннү хотын тээвэр логистикийн нэгдсэн төв байгуулагдсанаар эдгээр асуудлыг бүрэн шийдвэрлэх боломжтойг хэлэлцүүлэгт оролцогчид хэлж байлаа.
Хэлэлцүүлэгт Хүннү хотын Захирагчийн чиг үүргийг хэрэгжүүлэгч, Засгийн газрын бүрэн эрхт төлөөлөгч М.Батбаяр “Хүннү хотын тээвэр, логистикийн бүсийн төлөвлөлт”, Улаанбаатар хотын Ерөнхий архитектор Ч.Төгсдэлгэр “Улаанбаатар хотын 2040 он хүртэлх хөгжлийн ерөнхий төлөвлөгөөний тээвэр, логистикийн төлөвлөлт”, Монголын тээвэр логистикийн түншлэл мэргэжлийн холбооны ерөнхийлөгч А.Мөнхболд “Төр-хувийн хэвшлийн түншлэлийн эрх зүйн орчин: Боломж ба сорилтууд” сэдвээр илтгэл хэлэлцүүлэв.
Хүннү хотын тээвэр логистикийн нэгдсэн төв байгуулагдсанаар дараах ач холбогдолтой.
- Монгол Улсын худалдаа, тээврийн дэд бүтцийг сайжруулж, өрсөлдөх чадварыг нэмэгдүүлэх,
- Тээвэр логистикийн зардлыг бууруулж, эдийн засаг, бизнесийн өсөлтөд эерэг нөлөө үзүүлэх,
- Олон улсын техник, технологийг нутагшуулан, хотын доторхи ачаа урсгалыг зохион байгуулах,
- Улаанбаатар хотын түгжрэлийг бууруулах, төмөр замын эрчмийг зохицуулах,
- Логистик төвүүдийн агуулахуудыг хотоос гаргаж, хадгалалтын зардлыг бууруулах,
- Орон нутаг руу чиглэсэн барааны урсгалыг хотын гадна талд төвлөрүүлэх давуу талтай.
-
Тод индэр2021/08/19
Дорнын далайн сувд гэгддэг Шанхай хотын сонин сайхнаас-1
-
Тод мэдээ2024/09/24
Д.Амарбаясгалан: Манай парламент иргэдийнхээ шаардлагад нийцсэн 21-р зууны үзэл ...
-
Тод мэдээ2023/05/11
Зайсан тойруугийн зүүн тал буюу нэг чигийн зохион байгуулалт өдрийн цагаар үргэл...
-
Тод мэдээ2024/09/02
Д.Амарбаясгалан: Хүнсний аюулгүй байдал, тогтвортой хангамжийг бодитоор нэмэгдүү...